ŞAİRİN DİLİNDEN FETİH: RÂZÎ’NİN MORA FETİHNÂMESİ / CONQUEST FROM THE POET'S LANGUAGE: MOREA FETİHNAME OF RÂZÎ

Öz

Kazanılan zaferlerin bahis konusu edildiği fetihnamelerde savaşta galip gelen padişah ve komutanın kudreti övgü dolu ifadelerle anlatılır. Elde edilen galibiyetin zafer olmasında ve halka duyurulmasında fetihname niteliğindeki eserlerin ve mektupların önemi büyüktür. İslam devletlerinde gelenek olan fetihname yazımına Osmanlı Devleti zamanında da devam edilmiş; özellikle 16. asırdan sonra rağbet gösterilmiştir. Bu tür eserlerin edebi bir metin olmasının haricinde tarihi bir belge niteliği de bulunmaktadır. Savaşa katılan şairler bu hadiselere hislerini de katarak gerçekleşen fethi nakletmişlerdir.

Klasik Türk edebiyatı tarihi incelendiğinde fetihname türündeki eserlerin bir yekun teşkil ettiği görülmektedir. Bu tür metin kaleme alanlardan biri de 18. asır şairlerinden Râzî’dir. Şair, Sultan 3. Ahmed’in saltanatı zamanında Mora’ya 1715 yılında yapılan ve büyük bir zaferle sonuçlanan fethi manzum olarak konu edinmiştir. Yazma nüshasında müellif hakkında bir bilgi bulunmayan eserde mahlasını kullanan şairin bu asırda yaşayan şiir ve inşada mahir, tarihleri beğenilen Abdüllatif Râzî (ö. 1146/1733-34) olması kuvvetle muhtemeldir. Mesnevi nazım şekliyle 163 beyit olarak kaleme alınan fetihnamede şair sanat kaygısıyla hareket ederek Mora fethini tasvirî bir üslupla anlatmış ve fethedilen yerler, bazı kale ve beldeler hakkında bilgiler vermiştir.   Bu çalışmada fetihnameler hakkında genel hususlara değinilmiş, Râzî’nin kim olabileceği tartışılmış, Mora fetihnamesi şekil ve muhteva yönünden incelendikten sonra eserin metni sunulmuştur.