ANADOLU VE KIBRIS TÜRK HALK MASALLARINDA YER ALAN KÜLTÜREL UNSURLAR ÜZERİNE BİR KARŞILAŞTIRMA / A COMPARISON ON THE CULTURAL ELEMENTS OF ANATOLIAN AND TURKISH CYPRIOT FOLK TALES

Mustafa YENİASIR, Burak GÖKBULUT, Tülay KAYA TEKMAN

Öz


Anadolu ve Kıbrıs Türk halk masalları benzer kaynaklardan beslenen; ortak içerik, yapı, şekil ve işlev özelliklerini barındıran sözlü anlatmalardır. Kıbrıs Türkleri Anadolu’dan adaya göç ederlerken geldikleri bölgelerin kültürlerini, sosyal anlayışlarını, inançlarını ve anlatmalarını da birlikte getirmişler ve zaman içinde ada kültürüyle bunları harmanlayıp gelecek nesillere aktarmışlardır. Kıbrıs Türk halkı da ada coğrafyasına bağlı olarak çeşitli yer isimlerini, coğrafi şekilleri, sosyal şartları da yıllar içerisinde halk masalları bünyesinde eritmiş ve Anadolu’dan farklı birçok unsuru da masalların içeriğine eklemiştir. Örneğin; Rumlarla yaşamanın getirisi olarak papaz tipi ve çeşitli Rum karakterler masallarda yer alırken Hristiyan kültürüne ait farklı unsurlar da anlatmalarda geçmektedir. Anadolu ve Kıbrıs Türk masallarında yer alan kültürel unsurlar değerlendirilirken mutfak kültürü, el sanatları, el işleri, inançlar, din, sosyal hayat, mimari, oyunlar, düğün, çeyiz, şölen-ziyafet, masal motifleri, halk tipleri vb. göz önünde bulundurmuş ve bu kültürel unsurların masallarda nasıl yer aldığı ortaya konmuştur. Araştırmada Anadolu ve Kıbrıs Türk halk masalları arasında benzer birçok kültürel unsur tespit edilmiştir. Çalışmada araştırma yöntemi olarak nitel araştırma uygulanmış ve verileri toplamak amacıyla doküman analizi kullanılmıştır.


Anahtar Kelimeler


Kıbrıs; Anadolu; Türk halk masalı; kültürel unsur; karşılaştırma; folklor

Tam Metin:

PDF

Referanslar


Alptekin, B. (2002). Taşeli masalları. Ankara: Akçağ Yayınları.

Altunbay, M. (2016). Temel bir değer olarak Dede Korkut’ta misafirperverlik ve izzeti ikram. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, (56), 359-371.

Bars, M. E. (2017). Türk destanlarında mağara kültü üzerine bir değerlendirme. Journal of International Social Research, 10(52), 75-82.

Bayat, F. (2006). Ana hatlarıyla Türk şamanlığı. İstanbul: Ötüken Neşriyat AŞ.

Çetindağ, G. (2007). Türk kültüründe mağara motifi. Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi tam metin kitabı cilt I içinde (443-455). Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Yayınları.

Ertaylan, İ. H. (1951). Falnâme. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları.

Gökbulut, B. (2010). Kıbrıs Türk masalları ile Uygur Türk masalları üzerinde karşılaştırmalı bir araştırma (İnceleme-Metinler) (Yayımlanmamış doktora tezi). Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.

Gül, M., Uzun, R. N. & Çebi, M. (2018). Türk kültürlerindeki geleneksel oyunlar ve sporlara yüzeysel bir bakış. Electronic Turkish Studies, 13(26), 655-671.

İçli, A. (2013). Türk kültüründe ocak anlayışı ve Ergani Deringöze Köyü’ndeki bir ocaklı aile. Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi, 1(18), 95-101.

Kantarcıoğlu, S. (1991). Eğitimde masalın yeri. İstanbul: MEB Yayınları.

Köktürk, Ş. (2006). Türk destanlarında hapsedilme motifi. Türklük Bilimi Araştırmaları, (19), 383-400.

Mear, H. (1992). Kıbrıs Türk toplumunda doğum evlenme ve ölüm ile ilgili adet ve inanışlar. Lefkoşa: KKTC Milli Eğitim ve Kültür Bakanlığı Yayınları.

Sakaoğlu, S. (2002). Gümüşhane ve Bayburt masalları. Ankara: Akçağ Yayınları.

Şimşek, E. (2001). Yukarıçukurova masallarında motif ve tip araştırması. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.

Tezel, N. (1992). Türk masalları II. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.

Turgunbayer, C. (2007). Türk dünyası destanlarında ortak motifler üzerine. Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi, (24), 93-102.

Yeniasır, M. & Gökbulut, B. (2017). Eğitimsel açıdan Uygur ve Kıbrıs Türk masal kahramanları bağlamında iletilen olumsuz mesajlar. Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi (SEFAD), (38), 307-324.

Yıldırım, A. & Şimşek. H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.

Yorgancıoğlu, O. (2000). Kıbrıs Türk folkloru. Mağusa: Canbulat Basımevi.

Yorgancıoğlu, O. (2006). Kıbrıs Türk folklorundan derlemeler-masallar II. Mağusa: Canbulat Basımevi.


Refback'ler

  • Şu halde refbacks yoktur.


Creative Commons Lisansı
Bu eser Creative Commons Atıf-GayriTicari-Türetilemez 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.