KLASİK EDEBİYATTA ÇOK BİLİNMEYEN BİR TÜR OLARAK RÛZ-NÂME VE MÜELLİFİ BİLİNMEYEN BİR ÖRNEĞİ / A LITERARY GENRE UNKNOWN SUFFICIENTLY IN THE CLASSICAL LITERATURE: RÛZNAME AND AN EXAMPLE OF IT BY AN UNKNOWN AUTHOR

Öz

Klasik Türk edebiyatı ağırlıklı olarak nazım üzerine kurulu bir edebiyattır. Bu edebiyat geleneği içerisinde anlatmak istenen hemen her şey manzum olarak ifade edilmiştir. Bu sebeple farklı konuları işleyen birçok türde çokça manzum eser verilmiştir.

Bu çalışmada, klasik edebiyatta örneklerine az rastlanan ve çok bilinmeyen rûz-nâme türü ve türe ait bir örnek konu edilmiştir. Farsçada günlük yazı anlamına gelen rûz-nâme kelimesi, Türk tarih ve kültüründe farklı alanlardaki birkaç farklı türü adlandırmak için kullanılmıştır. Bunlardan biri de; ay veya haftanın günlerini konu alan, bu zaman dilimlerinde genel itibariyle neleri yapmanın iyi ve kötü olduğunu anlatılan edebî bir türdür.

Çalışmada incelenen rûz-nâmede haftanın yedi günü konu edilmiştir. Rûz-nâmede gündüzler tan, kuşluk, gün zevali, öğle, beyne’s- salateyn, ikindi, gün batımı; geceler ise mağrib, ‘işâ, ‘işâ’eyn, nısfu’l-lely, sülüseyn, sülüsü’l-âhir ve fecr olarak yedi zaman dilimine bölünmüştür. Bu zaman dilimlerine haftanın hangi gününde hangi gök cisminin hâkim olduğu söylenerek o zamanda uğurlu ve uğursuz olan işler anlatılmıştır.