İNGİLİZ DİPLOMAT CHARLES YATE'İN HORASAN VE ESTERABAD'IN ETNİK YAPISI ÜZERİNE GÖZLEMLERİ / OBSERVATIONS OF BRITISH DIPLOMAT CHARLES YATE ON THE ETHNICITY OF KHORASAN AND ESTERABAD

Resul ŞAHSİ

Öz


Bu çalışmada İngiliz asker ve diplomat Charles Edward Yate’in Horasan ve Esterabad’da 1893 -1897 tarihleri arasında yaptığı gezi notlarından oluşturmuş olduğu Horasan ve Sistan isimli eserine istinat edilerek İran Horasanı ve Esterâbâd (günümüzde Gülistan) bölgesin etnik unsurları ve bunların yaşadıkları bölgeler incelenmiştir. Askeri ve diplomatik görevlerle uzun süre İran ve Afganistan’da bulunmuş olan Yate, bu iki ülkenin de etnik yapısına ve kültürüne son derece hâkimdir. Horasan ve Esterabad’ın tamamına yakınını kapsayan gezilerinde, gezdiği şehir ve bölgelerin siyasi ve etnik yapısına dair zaman zaman son derece ayrıntılı ve dikkat çekici bilgiler vermiştir. Eserdeki bilgilerden bu iki bölgenin etnik terkibini tespit etmek mümkündür.


Anahtar Kelimeler


Horasan, Kaçar, Türkmen, Bayat, Esterabad

Tam Metin:

PDF

Referanslar


ADAMEC, Ludwig W. (1981), Meshed and Northeastern Iran, Akademische Druck- u. Verlagsanstalt, Graz.

ADAMEC, Ludwig W. (2003), Historical Dictionary of Afghanistan, 3. Baskı, The Scarecrow Press, Lanham - Maryland - Oxford.

ALBAYRAK, Recep (2003), Türklerin İran'ı, Yakın Gelecek, C. II, Berikan Yayınevi, Ankara.

ALTUNGÖK, Ahmet (2015), İslâm Öncesi İran'da Devlet ve Ekonomi, Hikmetevi Yayınları, 1. Baskı, İstanbul.

BARTHOLD, Vasili Vlademiroviç (1984), An Historical Geography of Iran, Rusçadan Çeviren: Svat Soucek, Editör.: C. E. Bosworth, Princeton University Press, Nev Jersey.

BAUMER, Christoph (2018), The History of Central Asia, C. IV., I. B. Taurus, Londra - Nev York.

BEHAN, T. L. (1870), Other State Intelligence for the Year 1867, Compiled and Arranged from the Official Documents Published in the London Gazette, II. Bölüm, London Gazette Office, Londra.

BODE, Klementiy Karloviç (1956), Oçerki Turkmenskoy Zemli Yugo-Vostoçnogo Pribilijya Kaspiyskogo Morya, St. Petersburg.

Debrett's House of Commons and the Judicial Bench, Members of the Imperial Parliament and the Judges of England, Scotland and Ireland and the Colonies, etc. (1922), Edt. Arthur G. M. Hesilrige, Dean - Son Limited, Londra.

Ebu Bekr-i Tihrani (2014), Kitab-ı Diyarbekriyye, Çev. Mürsel Öztürk, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.

GRIESBACH, C. L. (1885), "Field Notes from Afghanistan", Records Of The Geological Survey of India, C. 19, Londra, , s. 235 - 267;

GROUSSET, Rene (2006), Bozkır İmparatorluğu: Atilla - Cengiz- Timur, Çev. M. Reşat Uzmen, Ötüken Neşriyat, 5. Baskı, İstanbul.

GUMİLYEV, L. N. (2006), Avrasya’dan Makaleler - 1, Çev. Ahsen Batur, Selenge Yayınları, İstanbul.

Hasan Rumlu (2004), Ahsenü't Tevârîḫ - Şah İsmail Tarihi, Çev: Cevat Cevan, Ardıç Yayınları, 1. Baskı, Ankara.

HUNTINGTON, Ellsworth (1909), "The Afghan Borderland", The National Geographic Magazine, C. XX., No: 7, Temmuz, Washington, s. 788 - 799.

KARADENİZ, Yılmaz (2013), İran (1795 - 1925) İdari, Askerî, Sosyal Yapı ve Toplumsal Hareketler, Selenge Yayınları, İstanbul.

Materialı po İstorii Turkmen i Turkmenii (Mitt II: 1938), C. II, İranskie, Buharskie i Hivinskie İstoçniki, Edt. V. V. Struve - A. K. Borovkova - A. A. Romaskeviça - P. P. İvanova, İzdatelstva Akademii Nauk SSSR, Moskova – Leningrad.

MİRNİYÂ, Seyyid Ali (1369), İl ve Taife-yi Aşâyirî Horasan ve Nakş-i Siyasî -i Ru’sâ-yı İlî Bozorg der Umûr-ı Keşver ve Revâbıt-ı Anhâ bâ Hükûmethâ ve İstiʻmâr-girân, İntişârât-ı ve Amuzeş-i Nesl-i Daniş, Tahran.

MOUSAVI, S. A. (1998), The Hazaras of Afghanistan An Historical, Cultural, Economic and Political Study, Curzon Press, Richmondi.

MUSTAFAYEV, E. – ŞÇERBİNİN (1996), V. G., Büyük Russça - Türkçe Sözlük, Multilingual Yabancı Dil Yayınları, İstanbul.

NAPIER, G. C. (1876), Collection of Journals and Reports Recieved From G. C. Napier, Captain The. Hon. G. C. Napier, Bengal Staff Corps, on Special Duty in Persia, Londra.

POULLADA, S. Peter (2018), Russian - Turkmen Encounters, The Caspian Frontier Before the Great Game, IBTauris, Londra- New York.

RABİNO, H. L. (1913, "A Journey in Mazanderan (From Resht to Sari)", The Geographical Journal, Vol. 42, No. 5 (Nov., 1913), s. 435-454.

Rossall School Directory 1844 - 1882, R. Clay, Sons, and Taylor, Londra, ty.

SALİH, Muhammed (2000), Şeybânînâme (182b - 217b) (Tenkitli Metin - Tercüme - Sözlük - İndeks), Çeviren ve Notlandıran: Işık Emel Yengin, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı Türk Dili Bilim Dalı Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.

SINGER, Andre (1972), "The Jamshidi of Khurasan: An Historical Note", Iran, C. X, British Institute of Persian Studies, s. 151 -155.

STEWART, Charles Edward (1911), Through Persia in Disguise: With Reminiscences Of The Indian Mutiny, Edt. Basil STEWART, Londra: George Routledge & Sons, Ltd.

SÜMER, Faruk (1999), Oğuzlar, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı, 5. Baskı, İstanbul.

SYKES, P. M. (1911), " A Sixth Journey in Persia", The Geographical Journal, C. 37, No. 1 (Ocak, 1911), s. 1-19

TANNER, Stephan (2002), A Military History from Alexander the Great to the Fall of the Taliban, Da Capo Press, Cambridge.

The India List and India Office List for 1905, Compiled from official Records by Direction of the Secretary of State for India in Council (1905), Harrison and Sons, Londra.

The India Office List for 1893 Containing an Account of the Services of Officers in the Indian Service and Other Information (Seventh Issue), Compiled from Official Records by Direction of the Secretary of State for India in Council (1893), Harrison and Sons, Londra.

The Officials Army List for the Quarter ending 31st December, 1880 with an index, War Office, 17th January, 1881 (1881), Harrison and Sons, Londra.

YATE, Charles Edward (1888), Northern Afghanistan or Letters from the Afghan Boundary Commission, William Blackwood and Sons, Edinburg – Londra.

YATE, Charles Edward (1900), Khorasan and Sistan, Edinburg – Londra.

İVANOV, V. (1926), "Notes on the Ethnology of Khurasan", The Geographical Journal, C. 67, No. 2 (Şubat 1926), s. 143-158.


Refback'ler

  • Şu halde refbacks yoktur.


Creative Commons Lisansı
Bu eser Creative Commons Atıf-GayriTicari-Türetilemez 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.