Bir Rönesans İnsanı Gazi Zahireddin Muhammed Babür’ün “Babürnâme” Eserinde Mimarlık ve İmar Dünyası / The World of Architecture and Construction According to the “Babürnâme” by Gazi Zahireddin Muhammed Babür, a Renaissance Man

Çağlayan HERGÜL

Öz


Gazi Zahireddin Muhammed Babür, eseri Babürnâme ile yaşadığı dönemin tarihi, edebi ve kültürel alanındaki önemli bilgilere yer vermesiyle Türk-İslâm kültürü araştırmalarının önemli bir kaynağı olmuştur. Bu makalede çağının çok yönlü yanıyla “Rönesans İnsanı” imajına sahip olan Babür’ün, hatıratının izinde mimarlık ve imar dünyasına yönelik izlenimleri ve bakış açısının ortaya konması amaçlanmaktadır. Babürnâme kapsamında ele aldığımız çalışma Babür’ün anlatımlarının analizine dayanarak nicelik ve niteliksel çözümleme yöntemini içermektedir. Hatıratta anlatılanlar izinde Babür’ün mimariye bakış açısı “Kent Dokusu”, “Detaylı Anlattığı Yapılardan Örnekler”, “Kültürel Miras Kavramı”, “Kendi Yaptırdığı Eserlerden Örnekler” şeklinde dört alt başlıkta ele alınmıştır. Bu analizler nihayetinde Babür’ün mimari vizyonunun Türk-İslâm sanatı tarihi alanındaki katkısının ne derece önemli olduğunu ortaya koymaktadır. 

Anahtar Kelimeler


Babür, Babürnâme, Timurlular, Orta Asya, Hindistan

Tam Metin:

PDF

Referanslar


Akgün, Ö. F. (2022, Ağutos 01). Babür, Sanatkar ve Fikir Adamı Rolü. İslam Ansiklopedisi: https://islamansiklopedisi.org.tr/babur adresinden alındı.

Alparslan, A. (1976). Babur'ın İcad Ettiği "Baburî Yazsı" ve Onunla Yazılmış Olan Kur'an. Türkiyat Mecmuası, s. 161-168.

Babur, G. Z. (2006). Baburnâme. İstanbul: Kabalcı Yayınevi.

Bag-e Babur. (2023, 01 05). Archnet: https://www.archnet.org/sites/3940 adresinden alındı

Barthold, V. (1997). Uluğ Bey ve Zamanı. Ankara : Türk Tarih Kurumu.

Baykal, B. S. (1956). Fatih Sultan Mehmed'in Muhiti ve Şahsiyeti Üzerine Bir Deneme. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 69-82.

Begem, G. (1901). History of Humayun (Humayun-Nama). (A. S. Beveridge, Çev.) London.

Beksaç, E. (1996). Gûr-ı Emîr. İslam Ansiklopedisi. içinde İstanbul. İA: https://islamansiklopedisi.org.tr/gur-i-emir adresinden alındı

Boltabayev, S. (2020). İlim ve Marifet Nurları Prof. Dr. İbrahim Hakkul'a Armağan Kitabı. Karabük: Karabük Üniversitesi Yayınları.

Botton, J. (2006). Rönesans. Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.

Burkhe, P. (2020). The Polymath a Cultural History from Leonardo Da Vinci to Susan Sontag . New Heaven and London: Yale University Press.

Clavijo, R. G. (1993). Anadolu, Orta Asya ve Timur. İstanbul: Ses Yayınları .

Coşkun, V. S. (2022). Tâk-ı Kisrâ. İA: https://islamansiklopedisi.org.tr/tak-i-kisra adresinden alındı

Doğan, M. (2023). Gazi Muhammed Zahireddin Babür Şah’ın (1483-1530) Hatıratı Babür-nâme'de Yer Alan Gastronomi Unsurlarının Değerlendirilmesi. ART/icle: Sanat ve Tasarım Dergisi, 130-157.

Duğlat, M. H. (2006). Tarih-i Reşidî . (O. Karatay, Çev.) İstanbul: Selenge Yayınları.

Gürpınar, H. R. (2002). Metres. Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Dil Kurumu Yayınları.

Hamid Algar, Ali Alparslan. (2022, 07 25). Hüseyin Baykara. İslam Ansiklopedisi: https://islamansiklopedisi.org.tr/huseyin-baykara adresinden alındı

Koch, E. (1990). Mughal Architecture.

Kut, G. (2022, 07 27). Ali Şîr Nevâî. İslam Ansiklopedisi: https://islamansiklopedisi.org.tr/ali-sir-nevai adresinden alındı

Kutlu, H. İ. (2017). Batı’nın ve Doğu’nun Zihin Tarihinde Eğitime Sanat Algısıyla Bakmak: Artes Liberales ve ‘Ulûmü’l- Meşhûr. Başkent University Journal of Education, 38-49.

Levend, A. S. (1965). Ali Şîr Nevaî. Ankara: Türk Tarih Kurumu.

Oruç, C. (2013). Hüseyin Baykara ve Zamanı. Kütahya: Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı.

Özdural, A. (1990). Gıyaseddin Jemshid el-Kashi and Stalactites. METU JFA, 31-49.

Rejepova, A. ( 2019). Sultan Hüseyin Baykara Dönemi Kültür Tarihi Ve Ali Şir Nevayî’nın Katkıları. International Socıal Scıences Studıes Journal Vo.: 5, Isssue: 35, pp: 2512-2519.

Rejepova, A. (2019). Sultan Hüseyin Baykara Dönemi Kültür Tarihi ve Onu Yüceltenler: Molla Cami ile Ali Şir Nevaî. BEÜ İİBF AİD, 4(2), , 210-221.

Rejepova, A. (2019). Timurlarda Kültürel Hayat Ve Sultan Hüseyin Baykara Dönemi. Ankara: Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Tarihi Anabilim Dalı.

Şahin, M. (2013). Timur İmparatorluğu’nda Müzik-Eğlence Kültürü ve Yetişen Ünlü Müzisyenler. History Studies A Tribute to Prof. Dr. Halil INALCIK, 5/2 , 429-441.

Türk, V. (2015). Ali Şir Nevâyî Vakfiye İnceleme-Metin-Dizin-Tıpkıbasım. Ankara: Türk Kütürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları.

Türk, V. (2021). Türkiye'de Ali Şir Nevâyî Çalışmaları. Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi, 52, , 403-441.

Türkmen, F. (2002). Halk Edebiyatında Ali Şir Nevaî İle İlgili Yaratmalar. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi C. IV, S. 1, Haziran, 23-33.

Unat, Y. (tarih yok). Zîc. İA: https://islamansiklopedisi.org.tr/zic adresinden alındı

Unat, Y. (tarih yok). Zîc-i Uluğ Bey. İA: https://islamansiklopedisi.org.tr/zic-i-ulug-bey adresinden alındı


Refback'ler

  • Şu halde refbacks yoktur.


Creative Commons Lisansı
Bu eser Creative Commons Atıf-GayriTicari-Türetilemez 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.