Halid Said’e Göre Osmanlı, Özbek, Kazak Lehçelerinde Şekil/Zaman Ekleri ve Bu Eklerin Şu Andaki Durumu

Öz

Bu makalede, Halid Said tarafından 1926 yılında yazılan Osmanlı, Özbek, Kazak
Dillerinin Mukayeseli Sarfı adlı eserde verilen Görülen Geçmiş Zaman, Duyulan
Geçmiş Zaman, Şimdiki Zaman, Geniş Zaman, Gelecek Zaman ile Şart, İstek, Gereklilik
ve Emir çekimlerinin bugünkü Türkiye Türkçesi, Özbek Türkçesi ve Kazak Türkçesindeki
durumlarını karşılaştırmalı olarak inceledik. Bu inceleme sonucunda, Halid Said’in
verdiği şekillerin büyük bir kısmının bugün de kullanıldığını; ancak, bu lehçelerde
bugün kullanılmakta olan pek çok şekilden yazarın söz etmediğini tespit ettik. Yazıldığı
dönem ve şartlar göz önünde bulundurularak eserdeki eksiklikler mazur görülmelidir.
Sovyet Türkolojisinin ilk karşılaştırmalı gramer kitabı olmakla birlikte; yazar, imkânlar
dahilinde elinden gelenin en iyisini yapmaya çalışmıştır.