EŞREFOĞULLARI’NDAN GÜNÜMÜZE BEYŞEHİR KENT MERKEZİ’NİN DEMOGRAFİK GELİŞİM / DEMOGRAPHIC DEVELOPMENT OF BEYŞEHİR CITY CENTER SINCE EŞREFOĞULLARI

Öz

ÖZET

Eşrefoğulları Beyliği, XIV. yüzyıl başlarında Beyşehir ve çevresinde kurulmuş bir Türk Beyliği’dir.  Beyşehir Kenti, Eşrefoğulları döneminde kurulmuş ve gelişim göstermiş bir kent olarak bu dönemden itibaren önemli bir merkez haline dönüşmüştür.  Eşrefoğlu Süleyman Bey’in Beyşehir’de kurduğu külliye etrafında mimari ve kültürel açıdan gelişen şehir, bir cazibe merkezi olarak çevresindeki kent ve kırsalın artı ürününü kendi pazarına çekmek suretiyle sosyo-ekonomik yönlerden de gelişim göstermiştir. Beyşehir kent merkezindeki bu gelişim, Osmanlı hâkimiyeti sürecinde de devam etmiştir.  Osmanlı hâkimiyetinde bir sancak merkezi olan Beyşehir, bu özelliğini 1842 yılına kadar sürdürmüştür. Beyşehir kenti sahip olduğu bu potansiyel nedeniyle, Eşrefoğulları döneminden itibaren demografik açıdan da gelişim göstermiştir. Ancak Beylik merkezi ve özellikle sancak merkezi olma özelliğini kaybettikten sonra, Beyşehir kent nüfusu ivmesini kaybetmiştir. Kent nüfusunun gelişmemesinin sebepleri arasında idarî, sosyal, ticarî meselelerin önemli yer tuttuğu söylenebilir. Bu tür meseleler Beyşehir ve çevresinde önemli oranda nüfus hareketlerinin yaşanmasına neden olmuştur. Beyşehir ve çevresinde yaşanan nüfus hareketlerinin önemli bir bölümü geçici ve gönüllü niteliğe sahip olarak ortaya çıkan ama zamanla sürekli hale dönüşen, daha çok ekonomik temelli iç göçler olarak değerlendirilebilir. Bu çerçevede özellikle XIX. yüzyılın ortalarından itibaren Beyşehir ve çevresinden büyükşehirlere önemli oranlarda içgöç yaşandığı tespit edilmiştir. Ancak daha da önemli olarak, özellikle XIX. ve XX. yüzyıllarda başta Beyşehir Gölü’nden kaynaklanan ciddi sağlık problemleri nüfus üzerinde önemli etkiler oluşturduğu anlaşılmaktadır. Bu çalışmada Eşrefoğulları’ndan günümüze kadar Türk hâkimiyeti döneminde Beyşehir Kenti’nin demografik gelişimi, sosyal ve ekonomik açılardan ele alınmıştır.