ATATÜRK’ÜN VEFATININ UKRAYNA BASININA YANSIMALARI / THE REFLECTIONS OF ATATÜRK’S DEATH ON THE UKRANIAN PRESS

Öz

                Tarihe mal olmuş şahsiyetlerin vefatları, tüm dünyada yankı uyandıran hadiseler olmuştur. Ülkesi ve dünya için önemli işler yapmış kişilerin kaybı, diğer ülkelerde de bir takım yansımalar yapmıştır. Tarihin gördüğü en önemli şahsiyetlerden birisi olan Mustafa Kemal Atatürk’ün 10 Kasım 1938 tarihinde vefatı da bu çerçevede değerlendirilebilecek bir kayıp olmuştur. Atatürk’ün vefatının diğer ülkelere yansımaları, Türk kamuoyu ile bilim insanlarınca sürekli merak edilmiş ve bu konuda çeşitli çalışmalar gerçekleştirilmiştir. Atatürk’ün vefatından hemen sonra başlayan araştırma ve derlemeler neticesinde, dünyanın pek çok devletinin Atatürk’ün ebediyete intikaline yaklaşımı tespit edilmiştir. Müstakil çalışmalara ek olarak, ikili ilişkilerin ele alındığı çeşitli metinlerde de bu konuya vurgular yapılmıştır. Atatürk’ün vefatının diğer ülkelere yansımalarının tespit edileceği en önemli kriterlerden birisi, hiç şüphesiz ilgili ülkelerin basını olmuştur.  Dönemin en önemli medya aracı ve kamuoyu yönlendiricisi olan basın, ilgili ülkenin Atatürk’ün vefatı ve Türkiye ye olan yaklaşımı açısından önemli bir gösterge durumundadır. Türkiye de ilgililerce, bugüne kadar birçok ülkenin basını incelenerek konu geniş ölçekte ele alınmaya çalışılmıştır. İncelenen ve önemsenen ülkelerden birisi de dönemin dost ve komşu devleti Sovyetler Birliği’dir. Sovyet basını, Atatürk’ün vefatı ile alakalı olarak, Moskova merkezli yayın yapan gazeteler ölçeğinde çeşitli kereler mercek altına alınmıştır. Önemli tespitlerin yapıldığı bu çalışmalara son zamanlarda Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyetinin yaklaşımları da eklenmiştir. Bu çalışmada ise Sovyetler Birliğinin en önemli parçalarından birisi olan Ukrayna Sovyet Sosyalist Cumhuriyetinin basını incelenecektir. Moskova merkez basını ile Kiev yayıncılığı arasındaki benzerlik ve farklılıklar tespit edilmeye çalışılacaktır. Ortaya çıkan sonucun, Türk-Ukrayna ilişkileri özelinde ve Türk-Sovyet ilişkileri genelinde değerlendirilmesi yapılmaya çalışılacaktır. Bu sebeple çalışmada Kiev merkezli yayın yapan beş gazete kullanılmıştır. Kiev Vernadsky Ulusal Kütüphanesinde bulunan ve kullanılan gazeteler şunlardır: Bilsovik, Komunist, Proleterskaya Pravda, Sovetskaya Ukraina, Visti. Gazeteler taranırken başlangıç tarihi olarak 1 Kasım 1938 alınmış ve tarama işlemi 30 Kasım 1938 tarihine kadar gerçekleştirilmiştir. Elde edilen sonuçlar, kronolojik olarak tarih anlatım perspektifinden değerlendirmeye alınmıştır.