RUS KAYNAKLARINA GÖRE SARIKAMIŞ HAREKÂTI / SARIKAMISH OPERATION ACCORDING TO RUSSIAN SOURCES

Öz

29 Ekim 1914’te Osmanlı’ya ait iki savaş gemisinin Karadeniz kıyısındaki Rus şehirleri Odessa, Sevastopol, Feodosiya ve Novorossiysk’i bombalaması üzerine Rusya hükumeti, Osmanlı ile diplomatik ilişkilerin kesildiğini ilan ederek İstanbul’daki Rus elçilik heyetini derhal ülkesine geri çağırdı. 2 Kasım’da Çar Nikolay bir manifesto yayınlayarak Osmanlı Devletine savaş ilan etti ve Kafkasya ordusuna sınırı geçerek Türk ordusuna saldırma emri verdi. Böylece Osmanlı Devleti fiilen I. Dünya Savaşı’na girmiş oldu. Rusya’nın savaş ilan etmesinden sonra Doğu Anadolu bölgesinde iki taraf arasında çatışmalar başladı. Rusya’nın asıl amacı Osmanlı III. Ordusunun üssü olan Erzurum’u ele geçirmekti. Bunun bilincinde olan Osmanlı devleti bir plan hazırladı. Plana göre öncelikle Rusya bölgeden atılacak ve Kars ile Ardahan’ı kurtarılacaktı. Daha sonra ise Güney Kafkasya’ya ilerleyerek Bakü elde edilecek ve Rusya tahakkümü altında yaşayan bütün Türk-İslam halkları Çarlık aleyhine isyana teşvik edilecekti.

Bu planı uygulamak amacıyla Osmanlı Devleti, 1914 yılının Aralık ayında riskli bir operasyon yapmaya karar verdi. Tarihte Sarıkamış Operasyonu diye bilinen ve yaklaşık 15 gün süren bu harekat, Osmanlı Devleti için büyük mağlubiyetle sona erdi. Bugün hala üzerinde büyük tartışmaların yapıldığı Sarıkamış Harekatı hakkında Rus kaynaklarının verdiği bilgiler kuşkusuz çok önemlidir. Bu çalışmada Rus kaynaklarının Sarıkamış Harekatı’na bakışı irdelenmiş, Rusların harekatla ilgili değerlendirmeleri araştırılmıştır.