ENDERUNLU VÂSIF’IN KENDİ ŞİİRLERİNE İLİŞKİN DEĞERLENDİRMELERİ / ENDERUNLU VÂSIF’S EVALUATIONS ABOUT HIS OWN POEMS

Merve Mutlu

Öz


Bu çalışmanın amacı, 19. yüzyıl dîvân şâirlerinden Enderunlu Vâsıf’ın şiire ve şiirlerine ilişkin görüşlerinin yansıtılmasıdır. Şâirin söz konusu görüşleri, dîvânından hareketle ortaya konulmaya çalışılmıştır.

Çalışmada, şâirin şiir anlayışının belirlenmesine ilişkin ilk aşama olarak onun şiir karşılığında kullandığı kelimelere ve bu kelimelerle oluşturduğu tamlamalara yer verilmiştir. Ardından, şâirin şiir anlayışı, şiir söylemek/yazmak karşılığında kullanılan ifadeler, şiirlerinin özellikleri, şiirin ve şiirlerinin benzetilenleri, şiirlerinde öne çıkan şiire özgü unsurlar ve şiirlerinin konuları olmak üzere beş bölümde ele alınmıştır.

Vâsıf’ın şiire ve şiirlerine ilişkin görüşleri, kendisinden önce veya kendisiyle aynı dönemde yaşamış dîvân şâirlerinin şiire ve kendi şiirlerine ilişkin görüşleriyle benzerlik göstermektedir. Bununla birlikte, her şâirin yaratılış özelliklerinin ve yetiştiği çevrenin farklılık göstermesi sebebiyle, diğer dîvân şâirlerinin şiirleri gibi, Vâsıf’ın şiirlerinin de özgün bir karaktere sahip olduğu söylenebilir. Bu açıdan bakıldığında, Vâsıf’ın şiire ve şiirlerine ilişkin görüşleri, dîvân şâirlerinin bireysel şiir anlayışlarından hareketle, dîvân şiirinin şiir anlayışını bir bütün olarak ortaya koymaya ilişkin gelecekte yapılması muhtemel çalışmalara katkı sağlayacaktır.


Anahtar Kelimeler


19. Yüzyıl; Dîvân Şiiri; Enderunlu Vâsıf; Şiir Anlayışı

Tam Metin:

PDF

Referanslar


AYVERDİ, İlhan (2006a), Kubbealtı Lugatı Asırlar Boyu Târihî Seyri İçinde Misalli Büyük Türkçe Sözlük, C. 2, İstanbul: Kubbealtı İktisadi İşletmesi.

AYVERDİ, İlhan (2006b), Kubbealtı Lugatı Asırlar Boyu Târihî Seyri İçinde Misalli Büyük Türkçe Sözlük, C. 3, İstanbul: Kubbealtı İktisadi İşletmesi.

BATİSLAM, H. Dilek (2016), Divan Şiirinin Benzetme ve Hayal Dünyasından, İstanbul: Kesit Yayınları.

BAYRAM, Yavuz (2004), “16. Yüzyıl Divan Şiirinde ‘Şiir, Söz ve Şair’le İlgili Anlam Alanları (Kelimeler ve Terkipler)”, Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, (15): 53-64.

Bursalı Mehmed Tahir (2016), Osmanlı Müellifleri, C. 2, (hzl. Mehmet Ali Yekta Saraç), Ankara: Türkiye Bilimler Akademisi.

CEYLAN, Ömür (2005), “Külhan’la Gülşen Arasında Aşkın Alev Kokulu Çiçeği Gül”, I. Ulusal Isparta Gül Sempozyumu, 2-3 Haziran 2005, Belediye Kültür Sarayı, Isparta, (ed. Bilal Kemikli - Selami Turan), Isparta: Isparta Belediyesi: 277-281.

COŞKUN, Menderes (2011, Kış), “Klasik Türk Şairinin Poetikası Üzerine”, Bilig Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, (56): 57-80.

ÇAKIR, Müjgân (2015), Mu‘cizeler Kitabı Klasik Türk Edebiyatında Müstakil Mu‘cizât Metinleri Mu‘cizât-ı Enbiyâ Tercümesi ve Mu‘cizât-ı Mustafa Metinleri, İstanbul: Büyüyenay Yayınları.

ÇAPAN, Pervin (1993), 18. Y.Y. Tezkirelerinde Edebiyat Araştırma ve Tenkidi, Elazığ: Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Doktora tezi).

ÇAVUŞOĞLU, Mehmed (1984, Nisan - Mayıs), “Mazmûn”, Türk Dili, C. XLVIII (388-389): 198-205.

GÜLEÇ, İsmail (2014), “İslam’da Şiir ve Şair Algısına Dair Kimi Tespitler”, Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, (13): 1-22.

GÜREL, Rahşan (ts.), Derviş-nihâd Bir Saray Adamı Enderunlu Osman Vâsıf Bey ve Dîvânı Dîvân-ı Gülşen-i Efkâr-ı Vâsıf-ı Enderûnî, İstanbul: Kitabevi.

İNAL, İbnü’l-Emin Mahmud Kemal (2013), Son Asır Türk Şâirleri (Kemâlü’ş-Şuarâ), C. V, (hzl. Ayşegül Celepoğlu), Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları.

KARAALİOĞLU, Seyit Kemal (1983), Ansiklopedik Edebiyat Sözlüğü, İstanbul: İnkılâp ve Aka Kitabevleri.

KARAHAN, Abdülkadir (1995), “Enderunlu Vâsıf”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, C. 11, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları: 189-190.

KARATAŞ, Turan (2004), Ansiklopedik Edebiyat Terimleri Sözlüğü, Ankara: Akçağ Yayınları.

KAYA, Bayram Ali (2012, Güz), “Necâtî Bey’in Şiir Anlayışı”, Türk Kültürü İncelemeleri Dergisi, (27): 143-218.

KURNAZ, Cemal (1996), “Gül”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, C. 14, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları: 219-222.

KURNAZ, Cemal (2007, Fall), “Şiirsel Bir İmge Olarak Halep Kumaşı”, Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, C. 2 (4): 618-623.

MAZIOĞLU, Hasibe (1992), Nedim’in Divan Şiirine Getirdiği Yenilik, Ankara: Akçağ Yayınları.

MENGİ, Mine (2015), Divan Şiirinin Arka Bahçesi, Ankara: Akçağ Yayınları.

Muallim Nâci (1995), Osmanlı Şairleri, (hzl. Doç. Dr. Cemâl Kurnaz), İstanbul: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.

MUTLU, Betül (2012), Divân Şiirinde Deniz İmgesi ve Şiir Öğretiminde Kullanılması, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, (Yüksek lisans tezi).

ÖZGERİŞ, Mutlu Melis (2016), “Değerli Taşlar Yönünden Ahmet Paşa Divanı”, Türkiyat Mecmuası, C. 26 (2): 307-324.

PALA, İskender (2004), Şairlerin Dilinden, İstanbul: Kapı Yayınları.

PALA, İskender (2007), Ansiklopedik Divân Şiiri Sözlüğü, İstanbul: Kapı Yayınları.

SEFERCİOĞLU, Mustafa Nejat (2001), Nev’î Divanı’nın Tahlîli, Ankara: Akçağ Yayınları.

TANPINAR, Ahmet Hamdi (2013), On Dokuzuncu Asır Türk Edebiyatı Tarihi, (hzl. Abdullah Uçman), İstanbul: Dergâh Yayınları.

TOLASA, Harun (1982), “Divan Şairlerinin Kendi Şiirleri Üzerine Düşünce ve Değerlendirmeleri”, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, (1): 15-46.

Türk Dil Kurumu (2011), Türkçe Sözlük, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.


Refback'ler

  • Şu halde refbacks yoktur.


Creative Commons Lisansı
Bu eser Creative Commons Atıf-GayriTicari-Türetilemez 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.