AYDIN VİLAYETİNDE AŞİRETLERİN İSKÂNI VE SORUNLAR (19. YÜZYILIN İKİNCİ YARISI) / SETTLEMENT AND PROBLEMS OF TRIBES IN AYDIN PROVINCE (SECOND HALF OF THE 19th CENTURY)

Öz

Osmanlı Devleti’nin temelini yerleşikler ve konar-göçerler olmak üzere iki sosyal sınıf oluşturmuştur. Özellikle konar-göçer, yörük ve aşiret gibi isimlerle anılan sınıf, yaylak ve kışlaklar arasında göçebe bir hayat tarzı sürmüştür. Göçebe aşiretlerin bu hayat tarzları zaman içinde idari ve ekonomik yapıyı etkilemiştir. Bu nedenle devlet, göçebe aşiretlere karşı sıkı bir iskân politikası izlemek zorunda kalmıştır. Tanzimat ile başlayan süreçte devletin takip ettiği merkeziyetçi yapı nedeniyle iskân çalışmalarına hız verilmiştir. Tanzimatçıların en büyük amacı merkezi gücü ellerinde bulundurarak, taşrayı kontrol edebilmekti. Bu çalışmalar sonucunda aşiretlerin yoğun şekilde bulundukları Aydın Vilayeti’nde yüzbinlerce göçebe iskâna tabi tutulmuştur. Bu iskân çalışmaları sonucunda Aydın Vilayeti’nde yeni köy ve nahiyeler kuruldu. Bu ise vilayetin idari ve nüfusun yapısının değişmesine neden oldu. İskân çalışmaları merkezi yapının ve vilayet valisi olarak görev yapan Raşid Naşit Paşa gibi kimselerin gayretleriyle sonuca ulaştı. Bu çalışmada 19. Yüzyılın ikinci yarısında Aydın Vilayeti’nde aşiretlerin neden oldukları sorunlar ve bunun sonucu olarak da başlatılmış olan iskân faaliyetlerine yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler: Osmanlı Devleti, 19. Yüzyıl, Aydın Vilayeti, göçebe, aşiret, iskân