SELÇUKLU SANATINDA GEZEGEN VE BURÇ TASVİRLERİNDE MÜZİK VE DANS /MUSIC AND DANCE IN THE PLANET AND ZODIAC DEPICTIONS OF SELJUK ART

Ayben KAYIN

Öz


Bu çalışmada Selçuklu dönemine ait çeşitli sanat eserleri üzerindeki gezegen ve burç tasvirleri arasında yer alan Zühre gezegeni ile etkisindeki boğa, terazi ve balık burçlarının bulunduğu tasvirlerdeki müzik sahneleri incelenmiştir. Çalışmada sadece Zühre gezegeni ile boğa, terazi ve balık burçlarını ele almamızın nedeni, dönemin sanat eserleri üzerinde yalnızca bu gezegen ve burçlarda müzikli tasvirlerin tespit edilmiş olmasıdır.

               Selçuklu Dönemi’nde müziğin önemli bir yere sahip olduğu bilinmekle beraber, Selçukluların yaptıkları sanat eserleri üzerinde de müzikli sahnelerin çokluğu dikkati çekmektedir. Müzik tasvirli Selçuklu dönemi eserleri arasında gezegen ve burç tasvirlerinde görülen müzik temaları, önemli bir grubu oluşturmaktadır.  

               Çalışmada Selçuklu döneminde yapılmış olan maden, seramik, minyatür, taş ve mermer eserler üzerinde tespit edilebilen müzik tasvirli gezegen ve burç sahnelerine ait bir grup örnek ele alınacaktır. Bu örnekler üzerinde yer alan müzik temalı gezegen ve burç tasvirleri, konu, kompozisyon, çalgılar ve çalgıcılar bağlamında incelenip değerlendirilecektir.


Anahtar Kelimeler


Selçuklu Sanatı, Müzik Tasvirleri, Gezegen ve Burç Tasvirleri, Zühre.

Tam Metin:

PDF

Referanslar


CANBY, Sheila R., BEYAZIT, Deniz, RUGIADI, Martina ve PEACOCK, A.C.S. (2016), Court and Cosmos-The Great Age of the Seljuqs, New Haven and London: Yale University Press.

ÇAYCI, Ahmet (2002), Anadolu Selçuklu Sanatı’nda Gezegen ve Burç Tasvirleri, Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları.

ÇULPAN, Cevdet (2002), Türk Taş Köprüleri- Ortaçağ’dan Osmanlı Devri Sonuna Kadar. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.

ERGİNSOY, Ülker (1978), İslam Maden Sanatının Gelişmesi (Başlangıcından Anadolu Selçuklularının Sonuna Kadar), İstanbul: Kültür Bakanlığı Yayınları.

GIERLICHS, Joachim (1996), Mittelalterliche Tierreliefs in Anatolian und Nordmesopotamien: Untersuchungen zur figürlichen Baudekoration der Seldschuken, Artuqiden und ihrer Nachfolger bis ins 15. Jahrhundert. Tübingen: Ernst Wasmuth Verlag.

HARTNER, Willy (1938), “The Pseudoplanetary Nodes of the Moon’s Orbit in Hindu and Islamic Iconographies”, Ars Islamica, 5 (2): 112-154.

HARTNER, Willy (1973/74), “The Vaso Vescovali in the British Museum: A Study on Islamic Astrological Iconography”, Kunst des Orients, 9 (1/2): 99-130.

İbnü’l-Esîr (1989), İslam Tarihi (El Kâmil Fi’t-Tarih Tercümesi), (Çeviren: Abdullah Köşe), İstanbul: Bahar Yayınları.

İLTER, Fügen (1974), “Güney-Doğu Anadolu Erken Devir Türk Köprülerinin Yapısal ve Süsleyici Ögeler Yönünden Değerlendirilmesi”, Anadolu (Anatolia), XVIII: 31-45.

İLTER, Fügen (1978), Osmanlılara Kadar Anadolu Türk Köprüleri, Ankara: Karayolları Genel Müdürlüğü.

İNAL, Güner (1995), Türk Minyatür Sanatı (Başlangıcından Osmanlılara Kadar). Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.

KAYIN, Ayben (2019), Selçuklu Sanatında Müzik ve Dans Tasvirleri, Konya: Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayınlanmamış Doktora Tezi).

O’CONNOR, Stanley J. Jr. (1972), Hindu Gods of Peninsular Siam, C. XVIII, Ascona: Artibus Asiae.

ÖGEL, Bahaeddin (1987), Türk Kültür Tarihine Giriş, C.IX, Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.

ÖGEL, Bahaeddin (2010), Türk Mitolojisi, C.II, Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.

ÖNEY, Gönül (1968), “Anadolu Selçuk Sanatında Balık Figürü”, Sanat Tarihi Yıllığı, (2): 142-168.

PINDER-WILSON, Ralph (1951), “An Islamic Bronze Bowl”, The British Museum Quarterly, 16 (3): 85-87.

TOP, Mehmet (2010), Şırnak Kültür Envanteri, Ankara: Şırnak Valiliği.

TUNÇ, Gülgün (1978), Taş Köprülerimiz, Ankara: Karayolları Genel Müdürlüğü.

WARD, Rachel (1993), Islamic Metalwork. New York: Thames and Hudson.

WATSON, Oliver (2004), Ceramics from Islamic Lands, London: Thames & Hudson Ltd.


Refback'ler

  • Şu halde refbacks yoktur.


Creative Commons Lisansı
Bu eser Creative Commons Atıf-GayriTicari-Türetilemez 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.