DERLEME SÖZLÜĞÜ’NDEKİ DERLENMEMİŞ KELİMELER ÜZERİNE / ON THE UNCOMPLIED WORDS IN “DERLEME SÖZLÜĞÜ”

Ferdi GÜZEL

Öz


Derleme Sözlüğü (DS), Türkiye Türkçesi ağızları söz varlığı alanındaki en kapsamlı ve en önemli çalışmadır. Fakat sözlükçülük ilkeleri açısından ele alındığında bu önemli çalışmada büyük yanlışlar olduğu göze çarpmaktadır. Gerçek ağız verisi olmayan birtakım kelimelere yer verilmiş olması önemli yanlışlar arasındadır. DS’de gerçek ağız verisi olmayan sözler, yazılı kaynaklardan alınmış sözler ve türetilmiş/ uydurulmuş sözler olmak üzere iki türlüdür. Bazı derleyiciler yazılı kaynaklardan aldıkları kelimeler ile kendilerinin türettikleri kelimeleri derlenmiş kelimeler gibi göndermiş, Derleme Sözlüğü’nü hazırlayanlar tarafından tespit edilemediği için de DS’ye gerçek ağız verisi olmayan birtakım kelimeler girmiştir. DS’de yazılı kaynaklardan alınmış birtakım sözler olduğuna daha önce bazı çalışmalarda değinilmiştir, türetilmiş/ uydurulmuş sözler ise ilk defa bu çalışmada ele alınacaktır. Ağız araştırmaları sahasındaki en önemli çalışma olan DS’nin yeniden düzenlenmesi bir zorunluluktur. Yeniden düzenlenmiş, yanlışlardan arındırılmış DS, daha güvenilir ve daha kullanışlı bir sözlük olacaktır.

Anahtar Kelimeler


Derleme Sözlüğü, sözlük yanlışları, derlenmemiş sözler

Tam Metin:

PDF

Referanslar


ABİK, A. Deniz (2010). “Derleme Sözlüğü’nde Madde Birleştirme Önerileri ve Bu Maddeler Üzerine Değerlendirmeler”. Türk Dilleri Araştırmaları, 20, 7-34.

AKALIN, Ş. Haluk (2008). “Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü Sanal Ortamda”. Türk Dili, 676, 303-315.

AKAR, Akar (2009). “Ağız Sözlükleri: Yöntem ve Sorunlar -I” . Turkish Studies, 4/4, 1-11.

AKSAN, Doğan (1972). “Bir Sözlük [Türkiye'de Halk Ağzından Derleme Sözlüğü VI., G Harfi]”. Türk Dili, 254, 224-226.

AYVERDİ, İlhan (2006). Misalli Büyük Türkçe Sözlük. İstanbul: Kubbealtı Neşriyatı.

BAYAR, Nevnihal (2006). Açıklamalı Yeni Kelimeler Sözlüğü. Ankara: Akçağ Yayınları.

BURAN, Ahmet (2008). “Konuşma Dili-Yazı Dili İlişkileri ve Cumhuriyet Devrinde Yazı Dilinin Ağızlardan Aldığı Kelimeler Üzerine Bir Değerlendirme”. Makaleler. (Haz. E. Alkaya, S. K. Yalçın ve M. Şengül). Ankara: Turkish Studies Publication. 206-228.

CANPOLAT, Mustafa (1964). “Derleme Sözlüğü I: Türk Dil Kurumu Yayınları, sayı: 211, LVI+444 s., Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara, 1963”. Türkoloji Dergisi, 1, 183-186.

CLAUSON, Gerhard (1972). An Etymological Dictionary of Pre-Thirteenth Century Turkish. Oxford: Oxford University Press.

DEMİR, Nurettin (2000). “Derleme Sözlüğü’nde Şimdiki Zamanla İlgili Veriler”. İlmi Araştırmalar, 10, 19-27.

DEMİR, Nurettin (2009). “Ağız Dokümantasyonu Niçin Gereklidir?”. Türkiye Türkçesi Ağız Araştırmaları Çalıştayı Bildirileri (25-30 Mart 2008, Şanlıurfa). Ankara: TDK Yayınları. 183-192.

DS: TDK (1963-1982). Derleme Sözlüğü I-XII. Ankara: TDK Yayınları.

EREN, Hasan (1988). “Sırça Köşkte… (Başlangıç)”. Türk Dili, 442, 188-207.

EREN, Hasan (1990). “Sırça Köşkte… I”. Türk Dili, 457-458, 1-68.

EREN, Hasan (1992). “Sırça Köşkte… II”. Türk Dili, 489, 161-213.

EREN, Hasan (1993). “Sırça Köşkte… III”. Türk Dili, 499, 1-82.

EREN, Hasan (1995). “Sırça Köşkte… IV”. Türk Dili, 517, 26-62.

GÖKTER, Bilge (2010). Sözlükbilim Temelinde Türkiye’de Ağız Sözlükçülüğü. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi.

Hüseyin Kâzım Kadri (1928). Türk Lûgati II. İstanbul: Devlet Matbaası.

KAYA, Ceval (2011). “Kutadgu Bilig’den Kaynaklanan Okan Adı Hakkında”. Doğumunun 990. Yılında Yusuf Has Hacib ve Eseri Kutadgu Bilig Bildirileri (26-27 Ekim 2009). Ankara: TDK Yayınları. 317-324.

KORAŞ, Hikmet (2009). “Derleme Sözlüğü’nün Yeniden Düzenlenmesi ve Yeniden Söz Derlenmesi Hakkında”. Türkiye Türkçesi Ağız Araştırmaları Çalıştayı Bildirileri (25-30 Mart 2008, Şanlıurfa). Ankara: TDK Yayınları. 459-466.

KORKMAZ, Zeynep (1963). Türk Dilinin Tarihî Akışı İçinde Atatürk ve Türk Dil Devrimi. Ankara: AÜ DTCF Yayınları.

OTCK: TDAK (1935). Osmanlıcadan Türkçeye Cep Kılavuzu. İstanbul: Devlet Basımevi

ÖLMEZ, Mehmet (2006). “Türkiye’deki Ağız Çalışmalarının Sözlükleri ve İlk Ağız Sözlükleri”. Türk Dilleri Araştırmaları, 16, 205-210.

SDD: TDK (1939-1952). Türkiyede Halk Ağzından Söz Derleme Dergisi I-VI. İstanbul: Cumhuriyet Matbaası.

TD: TDTC (1934). Osmanlıcadan Türkçeye Söz Karşılıkları Tarama Dergisi I-II. İstanbul: Devlet Matbaası.

TEZCAN, Semih (1991). “Türk Dil Kurumu Yağma Hasan’ın Böreği mi Oldu?”. Çağdaş Türk Dili, 40, 149-156.

TEZCAN, Semih (2011). “Klâsik Edebiyat Metinlerinde Arkaik Kelimeler”. 3. Klâsik Türk Edebiyatı Sempozyumu (Prof. Dr. Cem Dilçin Adına, 13 Şubat 2009). Kayseri: Erciyes Üniversitesi Yayınları. 327-338.

TOCK: TDK (1935). Türkçeden Osmanlıcaya Cep Kılavuzu. İstanbul: Devlet Basımevi

TOPARLI, Recep - VURAL, H. - KARAATLI, R. (2007). Kıpçak Türkçesi Sözlüğü. Ankara: TDK Yayınları.


Refback'ler

  • Şu halde refbacks yoktur.


Creative Commons Lisansı
Bu eser Creative Commons Atıf-GayriTicari-Türetilemez 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.