KIRGIZ YAZAR SIDIK KARAÇEV’İN EDEBÎ-KÜLTÜREL FAALİYETLERİ VE MENSUR ESERLERİNE BİR BAKIŞ / A LOOK AT THE LITERARY AND CULTURAL ACTIVITIES OF THE KYRGYZ WRITER SYDYK KARACHEV

Öz

Modern Kırgız edebiyatının ilk sanatçıları Taşkent, Almatı ve daha sonra Kırgızistan sınırları içerisinde açılan yeni usul (Usul-i Cedit) mekteplerde öğrenim görür. Kırgız gençleri ilk edebî çalışmalarını Özbekçe, Kazakça ve Tatarca çıkan Kömök, Uşkın, Tilşi, Öris, Ak Col gibi gazete ve dergilerde yayımlatır. 7 Kasım 1924’te Kırgız dilinin ilk gazetesi olan Erkin Too (Özgür Dağ) yayımlanmaya başlar. Erkin Too gazetesinin gerek Kırgız basın tarihinde gerekse çağdaş Kırgız edebiyatının temellerinin atılıp gelişmesinde çok büyük önemi vardır. Sıdık Karaçev ilk edebî eserlerini Tatar Türkçesinde kaleme almış ve bu eserleri Tatar gazetelerinde yayımlatmıştır. Sıdık Karaçev Ekim Devrimi’nden önce okuma-yazmayı öğrenmiş ve hatta ilk edebî denemelerini yapmıştır. Sıdık Karaçev, çağdaş Kırgız hikâyesinin kurucularından biri olmasına rağmen edebî çalışmalarına 1918 yılında şiir yazarak başlamıştır. Sıdık Karaçev şiirler kaleme almakla beraber asıl başarısını nesir alanında kazanmıştır. Kalemini nesir sahasında güçlendirmeye gayret etmiştir. Sıdık Karaçev Tatar Türkçesinde kaleme aldığı ilk hikâyelerini 1919-1920 yılları arasında Kömök ve Uşkın adlı gazetelerde yayımlatır. Modern Kırgız edebiyatının ilk hikâyesi kabul edilen Üylönüüdön kaçtı (Evlenmekten Kaçtı) adlı hikâyeyi Sıdık Karaçev kaleme almıştır.