KAZIM EMİNİ’NİN ŞİİRLERİNDEN HAREKETLE AFGANİSTAN ÖZBEK ŞİİRİNDE “BADARGA” TEMASI / THE THEME OF “BADARGA” IN AFGHAN UZBEK POETRY BASED ON THE POEMS OF KAZIM EMİNİ

Rıdvan ÖZTÜRK

Öz


18. yüzyılın ikinci yarısından itibaren Afganistan olarak şekillenen bölgede, Türklerin yüzyıllardır süre gelen hâkimiyeti sona ermiştir. Bunun sonucu olarak yeni hâkimlerin bölgedeki Türk toplulukları ve dilleri üzerinde baskıları da zamanla artmıştır. Baskılara son zamanlarda Afganistan’ın içine düştüğü dâhili ve harici zorunlu şartlar da eklenince, ahalinin pek çoğu yabancı ülkelere muhacir olarak sığınmak zorunda kalmıştır. Göç edenlerin arasında onlarca yazar ve şair de bulunmaktaydı. Bu kişiler, mensubu bulunduğu toplumun duygu ve düşüncelerini eserlerine yansıtmışlardır. Yerel terimiyle “badargalık” denilen muhacirlik ile ilgili duygu ve düşüncelerini eserlerine en iyi yansıtanların birisi de Türk-Özbek şairi Muhammed Kazım Emini’dir.

Bu duygu ve düşünceler özelde Afganistan Türk-Özbek edebiyatının önemli yazar ve şairlerinden birisi olan Muhammed Kazım Emini’nin, genelde ise onun mensubu bulunduğu Türk-Özbek halkının duygu ve düşünceleridir

Anahtar Kelimeler


Kazım Emini, badarga, muhacirlik, Afganistan Özbek Şiiri, gurbet

Tam Metin:

PDF

Referanslar


Altay, N. (2007). Özbek Tili Sözlügi: Malezya: D’ Orient Express Printing Group.

Behmen, A. (2003). Kurban Serdar: Mezarışerif.

Devlet, N. (1993). Doğuştan Günümüze Büyük İslam Tarihi, Ek Cilt, Afganistan Türkîleri. İstanbul: Çağ Yayınları.

Emini, M. K. (2007). Afganistandagi Özbek Şairleri. Kabil.

Emini, M. K. (2011). Özbek Edebiyatida Şiirning Şekil ve Mazmun Cihetden Türleri. Meymene: Neşriye-i Azad-i Meymene.

Emini, M. K. (2013). Gurbet Küyleri, Şiirler Toplami. Mezarışerif: Matbaa-i Dostan.

Gökdağ, B. A. (2002). “Afganistan’da Türklük ve Hazaralar”. Türkler C. 20, s. 702-722. Ankara: Yeni Türkiye Yayınları.

Jarring, G. (1943). Bugünkü Afganistandaki Türk Cemaetleri Hakkında. (Çev. H. Yaylalıgil). İstanbul: Ahmet İhsan Matbaası.

Naimi, M. N. (2019). Taliban Hareketi Üzerine Bir İnceleme: Din ve Terör. Ankara: Karakum Yayınevi.

Öztürk, R. (2010). Afganistanlı Türkmen Şairleri. Konya: Çizgi Yayınevi.

Öztürk, R. (2014). Günümüz Afganistanlı Özbek Şairleri. Konya: Palet Yayınları.

Öztürk, R. (2015). “Afganistan’daki Eski Türk İdareleri ve Bunların Özbek Şairlerinin Kimlik Algılamasındaki Yeri”. SUTAD 37, s. 201-220.

Saray, M. (1987). Afganistan ve Türkler. İstanbul: Edebiyat Fakültesi Basımevi.

Selim, Y. (2004). Afganistan ve Dostum. Ankara: ATO Yayınları.

Şahin, S. (2014). “Özbek Türkçesinin Seripul Ağzı Üzerine Notlar”. Modern Türklük Araştırmaları Dergisi. C. 11/ 2 (Haziran 2014), s. 112-126.

Vahidov, E. (1991). Nazm Gulshani- O’rtada Begona Yo’q. Taşkent: Yazuvçi Neşriyatı.


Refback'ler

  • Şu halde refbacks yoktur.


Creative Commons Lisansı
Bu eser Creative Commons Atıf-GayriTicari-Türetilemez 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.