II. ABDÜLHAMİD DÖNEMİNDE ZİRAİ EĞİTİM HAMLESİ: HÜDAVENDİGAR HAMİDİYE ZİRAAT AMELİYAT MEKTEBİ VE NUMUNE ÇİFTLİĞİ (1891-1909) / AGRICULTURAL EDUCATION MOVE IN THE ABDULHAMID II PERIOD: HUDAVENDIGAR HAMİDİYE AGRICULTURAL PRACTICE SCHOOL AND SAMPLE FARM (1891-1909)

Öz

II. Abdülhamid döneminde eğitimin modernleştirilmesi doğrultusunda pek çok gelişme yaşanmıştır. İlk, orta ve yükseköğretimde olduğu gibi mesleki ve teknik eğitim alanında da yeni eğitim kurumları tesis edilmiştir. Özellikle mesleki eğitimde, ülkenin içinde bulunduğu sosyo-ekonomik durum dikkate alınarak adım atılmaya çalışılmıştır. Bu konuda en temel örneklerden birini ziraat meselesi ve ziraat mektepleri oluşturur. II. Abdülhamid iktidara geldikten sonra ziraat alanında modernleşme ve ziraat eğitimi gündeme gelmiş ve Halkalı’da bir ziraat mektebi tesisine girişilerek uzun ömürlü ilk adım atılmıştır. Ziraat Mektepleri sadece İstanbul ile sınırlı kalmamış, vilayetlerde de tesis edilmiştir. İşte bu çalışmada, II. Abdülhamid dönemi eğitim politikaları ve ziraat anlayışı doğrultusunda Bursa’da açılan Hüdavendigar Ziraat Ameliyat Mektebi ve Numune Çiftliği ele alınmıştır. Bu bağlamda, mektebin açılış süreci, idari ve öğretim kadrosu, müfredat ve dersler, imtihanlar, öğrenci sayısı, mezuniyet, mektebin sosyal durumu ile çiftlik hakkında ayrıntılı bilgiler verilmiştir. Bursa’daki Ziraat Mektebi, döneminde Halkalı ve Selanik Ziraat Mektepleri ile birlikte, Osmanlı Devletinde modern ziraat eğitiminin verildiği üç eğitim kurumundan biridir. Akabinde Meşrutiyet ve Cumhuriyet Türkiye’sinde varlığını devam ettiren bu okul, günümüzde II. Abdülhamid döneminde inşa edilen ziraat mekteplerinden tarihi misyonunu devam ettiren tek okul olma özelliğiyle, Türk eğitim tarihinde ayrı bir yere sahiptir.