NASÎHAT-NÂME TÜRÜNDE BİR ESER: KASÎDE-İ ŞİNÂSİ / A WORK IN THE NASÎHAT-NÂME TYPE: KASÎDE-İ ŞİNÂSİ

FIRAT SEVİNÇ

Öz


Türk edebiyatında birçok nasîhat-nâme bulunmaktadır. Bunlardan bazıları müstakil tarzda eserlerdir. Bazıları da manzum veya mensur eserlerin içerisinde yer alır. Bugüne kadar her iki manada birçok nasîhat-nâme tespit edilmiş ve günümüz Türkçesine çevrilmiştir.

Ahlaki, dinî ve didaktik mesajlar içeren nasîhat-nâmelerde kullanılan nazım şekilleri genellikle mesnevi, kaside ve terci-i benttir. Bunlardan en çok tercih edileni mesnevidir. Diğer nazım şekilleriyle yazılan nasîhat-nâmelere ender rastlanmaktadır. Bu çalışmada ele aldığımız Kasîde-i Şinâsi adlı nasîhat-nâme kaside nazım şekliyle yazılmıştır. Kasidenin aruz kalıbı Mefâîlün/ Mefâîlün/ Mefâîlün/ Mefâîlün şeklindedir. Eser 274 beyitten oluşmaktadır. Yazılış tarihinin 17. ya da 18. yüzyılın başları olduğu tahmin edilen eserde eski Anadolu Türkçesinin dil özellikleri görülmektedir. Eser baştan sona kadar dinî nasihatlar içermektedir. Bu nasihatler uyarı tonunda verilmekte olup bu uyarıların bazen sertçe ifade edildiği görülür.

Kasîde-i Şinâsi isimli nasîhat-nâme Diyanet İşleri Başkanlığı’nın Yazma Eserler Kütüphanesi’nde İman Manzumesi adlı eserin baş kısmında bulunmaktadır. Eser günümüz Türkçesine çevrilerek eserin dil, şekil ve muhteva özellikleri hakkında bilgi verilmiştir. Şairin kim olduğu tespit edilemediğinden dolayı şairle ilgili verilen bilgilere nasîhat-nâmedeki çıkarımlar yoluyla ulaşılmıştır. Bu çalışmadaki amacımız Kasîde-i Şinâsi başlıklı nasîhat-nâmeyi bilim dünyası tanıtmak ve nasîhat-nâmeyle ilgili bilgiler vermektir.


Anahtar Kelimeler


Şinâsi, nasîhat-nâme, kaside, şiir, nazım.

Tam Metin:

PDF

Referanslar


Aksoy, H. (1998). Derviş Şemseddin, kuşların münazarası - deh murg. İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları.

Arslan, M. (1994). Pend-nâme-i Zarîfî. Sivas: Dilek Matbaacılık.

Arslanoğlu, İ. (1992). Şah İsmail Hatayî ve anadolu hatayîleri. İstanbul: Der Yayınları.

Belen, M. (1997). Hızrî’nin ab-ı hayat mesnevisi (inceleme-metin). (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Celal Bayar Üniversitesi, Manisa.

Beyzadeoğlu, S. A. (1996) Sünbül-zâde Vehbî - lutfiyye. İstanbul: Bedir Yayınları.

Bursalı Mehmet Tahir (1325). Ahlak kitaplarımız, İstanbul: Necm-i İstikbal Matbaası.

Çağrıcı, M. (2006). Nush. İslâm ansiklopedisi. (C. 32, s. 408-409). Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.

Çelebioğlu, A. (1999). Türk edebiyatı’nda mesnevi (XV. yy. ’a kadar). İstanbul: Kitabevi Yayınları.

Ebû Davûd, (2017). Sünen-i Ebû Davûd. İstanbul: Şamil Yayıncılık.

Hengirmen, M. (1983). Pend-nâme. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.

İbn-i Mâce, (2020). Sünen-i İbn-i Mâce Tercemesi. İstanbul: Kervan Yayın Dağıtım.

Kaplan, M. (1992). Divan edebiyatında manzum nasihat-nâme yazan şairler ve eserleri I. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3/3, 23-68.

Kaplan, M. (1993a). Şeyh Cemal-ı Karamanî’nin nasihat-nâmesi. Yedi İklim 5/41, 49.

Kaplan, M. (1993b). Gubarî Abdurrahman Efendi’nin pend-nâmesi. Yedi İklim 5/39, 34.

Kaplan, M. (1993c). Ankaralı Nidâî’nin manzum tıbbî nasihat-nâmesi. Erciyes Dergisi, S. 189.

Kaplan, M. (1993d). Meşâmî ve pendnâmesi”, İslâmî Edebiyat Dergisi, 22/3, 117.

Kaplan, M. (1997). Pend-nâme-i vak‘a-nüvis Es‘ad Efendi. Erciyes, 236, 13-16.

Kaplan, M. (2015). Hayriyye-i Nâbî. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.

Kaya, İ. G. (1995). Derviş Şemsi ve deh murg mesnevisi (inceleme, tenkitli metin ve tıpkıbasım). Cambridge: Harvard Üniversitesi Yakındoğu Dilleri ve Medeniyetleri Bölümü Yayınları.

Kılıç, A. (2005). Müridî ve Pend-i Ricâl adlı mesnevisi (inceleme - tenkitli metin - dizin). İzmir: Akademi Kitabevi.

Köprülü, F. (2014). Türk edebiyatı tarihi. İstanbul: Alfa Yayıncılık.

Levend, A. S. (1963). Ümmet çağında ahlâk kitaplarımız. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten, 11, 89-115.

Mansuroğlu, M. (1956). Ahmed Fakih-çarhnâme. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.

Oğuz, M. Ö. (1990). Yozgatlı Hüznî divanlarından seçmeler. Ankara: Feryal Matbaacılık.

Pala, İ. (2006). Nasihatnâme. İslâm Ansiklopedisi. (C. 32, s. 409-410). Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.

Tatcı, M. (2005). Risâletü’n-Nushiyye - tenkitli metin. İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.

Tınç, S. (1996). Arif hayatı, eserleri, edebî kişiliği ve eserlerinin tenkitli metni. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Selçuk Üniversitesi, Konya.

Tirmizî, (2019). Sünenü’t-Tirmizî. İstanbul: Kitap Dosyası Yayınları.

Veled Çelebi & Kilisli Muallim Rıfat (1340). Ferheng-nâme-i Sa‘dî, İstanbul: Matbaa-i Amire.

Yavuz, K. (2000). Âşık Paşa, garib-nâme (I-II). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.

Yeniterzi, E. (2006). Ahmed-i Dâ’î’nin vasiyyet-i nûşirevân adlı mesnevisi. Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 19, 1-25.

Yiğit, B. K. (2015). Süleyman Penâhî’nin nasihatnamesi. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2/3, 105-141.

Yiğit, M. (1986). Refi‘î’nin beşâret-nâme’si dilbilgisi, karşılaştırmalı metin, sözlük. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Van.


Refback'ler

  • Şu halde refbacks yoktur.


Creative Commons Lisansı
Bu eser Creative Commons Atıf-GayriTicari-Türetilemez 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.