IV. MURAD İÇİN YAZILMIŞ MANZUM BİR NASİHAT-NÂME: KÂDİRÎ HÜSEYİN’İN MİFTÂH-I CENNET’İ / A POETIC NASIHAT-NAME WRITTEN FOR MURAD IV: MIFTAH-I CENNET OF QADIRI HUSEYIN

Ayşe PARLAKKILIÇ MUCAN

Öz


Türk İslâm edebiyatı sahasında bireyi ve toplumu ıslah etmeyi amaçlayan pek çok nasihat-nâme kaleme alınmıştır. Bu eserler; halkın geneline hitâben yazılabildiği gibi hususî olarak kadınlar, çocuklar, tarikat erleri, devlet idarecileri gibi toplumun belirli bir kesimi için de kaleme alınmıştır. Kâdirî Hüseyin’e ait Miftâh-ı Cennet isimli eser de 17. asır Osmanlı padişahlarından Sultan IV. Murad için nazmedilmiştir. Eserin amacı, henüz çocuk denecek yaşta tahta geçen padişahı irşad etmektir. Padişah, eser boyunca kendisini dünya ve âhiret saadetine ulaştırmak için verilen nasihatlerin muhatabıdır. Bu çalışmada, Sultan IV. Murad için kaleme alınan ve manzum bir nasihat-nâme özelliği gösteren Miftâh-ı Cennet isimli eser tanıtılacaktır. İki bölümden oluşacak çalışmanın birinci bölümünde, biyografik kaynaklarda hal tercümesi ile ilgili herhangi bir bilgi bulunmayan eser müellifi Kâdirî Hüseyin’in hayatı ve eserlerine değinilecektir. Ayrıca, kaynaklarda Muhyiddîn-i Kâdirî olarak bilinen şahsiyetin Kâdirî Hüseyin ile aynı kişi olabileceği hususundaki görüşler sunulacaktır. İkinci bölümde, çalışmamızın konusunu teşkil eden Miftâh-ı Cennet’in nüshaları tanıtılacak ve eserin muhtevası ile ilgili genel bilgiler verilecektir.  


Anahtar Kelimeler


Miftah-ı Cennet; Muhyiddîn-i Kâdirî; nasihat-nâme; Urlalı Kâdirî Hüseyin; IV. Murad.

Tam Metin:

PDF

Referanslar


Akkuş, M. (2001). İsmâil Rûmî. İslâm ansiklopedisi (C. 23, s. 120). İstanbul: TDV Yay.

Dağdelen, S. (2011). Muhyiddîn Kâdirî´nin nasihat-nâme adlı divanı: inceleme-metin (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Dumlupınar Üniversitesi, Kütahya.

Ergin, M. (1997). Orhun âbideleri. İstanbul: Boğaziçi Yay.

Gürer, D. (2019). Abdülkâdir Geylânî -hayatı, eserleri, görüşleri-. İstanbul: İnsan Yayınları.

Hüseyin Remzî. (1887). Lügat- ı Remzî. İstanbul: Matba‘a-i Hümâyûn.

İbn Manzûr, M.M. (1994). Lisânü’l-ʿArab. Beyrut: y.y.

Mevlânâ İbrahîm Halîl b. Ahmed b. Ya‘kûb el-Urlavî Kâdirî. Miftâhu´l-cenneh-manzum. Süleymaniye Kütüphanesi. Kemal Edip Kürkçüoğlu Koleksiyonu, 8, 1b-147a.

Kaplan, M. (2002). Türk edebiyatında manzum nasihat-nâmeler. Türkler. Ankara: Yeni Türkiye Yay.

Kılıçoğlu, S., Devrim. H. & Araz, N. (1972). Büyük lügat ve ansiklopedi (C. 1-23). İstanbul: Meydan Yay.

Kur’ân Yolu. Erişim 1 Şubat 2021. https://kuran.diyanet.gov.tr

Özcan, A. (2017). IV. Murad şarkın sultanı. İstanbul: Kronik Yay.

Şentürk, A.A. & Kartal, A. (2007). Eski Türk edebiyatı tarihi. İstanbul: Dergâh Yay.

Tehânevî, M.A. (1996). Keşşâfü ıṣṭılâḥâti’l-fünûn ve’l-‘ulûm (A, Dahrûc–A, Hâlidî, Nşr.) (C. 1-2). Beyrut: Mektebetü Lübnan, 1996.

Tekin, T. (1986). İslam öncesi Türk şiiri. Türk Dili (Türk şiiri özel sayısı I -eski Türk şiiri). 51(409), 3-42. Erişim adresi: https://www.yenidenergenekon.com/wp-content/uploads/2008/09/tekin_03.pdf.

Tuğluk, M. E. (2018). 17. yüzyıla ait harekeli bir eser: Kadirî Muhyiddîn´in manzum nasihatnâmesi (inceleme-metin-sözlük-özel isimler dizini-tıpkıbasım) (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Adıyaman Üniversitesi, Adıyaman.

Zebîdî, M. M. (1994). Tâcü’l-ʿarûs min cevâhiri’l-ḳāmûs (A. Azbavî, Thk.) (C. 1-6). Kuveyt: Matba‘atu Hükûmeti´l-Kuveyt.


Refback'ler

  • Şu halde refbacks yoktur.


Creative Commons Lisansı
Bu eser Creative Commons Atıf-GayriTicari-Türetilemez 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.