İRAN’DA İNCU HANEDANI (ÂL-İ İNCÛ / İNCÛLULAR) (1325-1357) / INJU DYNASTY (ÂL-I INJU / INJUIDS) (1325-1357) IN IRAN

Öz

İlhanlı Devleti’nin son dönemlerinde yerel kuvvetler, bağımsız olarak hareket etmeye başlamış ve İlhanlı topraklarında yerel hanedanlar kurmuşlardır. Bu yerel hanedanlardan biri olan İncûlular, Şerefüddin Mahmud İncû tarafından kurulmuştur. Şerefüddin Mahmud, İlhanlı hükümdarı Olcaytu tarafından Fars bölgesine incû olarak tayin edilmiştir. Kısa sürede hem ekonomik hem de siyasi olarak güç kazanan Şerefüddin Mahmud, Fars eyaletinin idaresini ele geçirerek 1325 yılında bağımsızlığını ilan etmiştir. Onun bu faaliyetleri İlhanlı hükümdarı Ebu Said Bahadır Han ile arasının açılmasına neden olmuştur. Şerefüddin Mahmud; Ebu Said Bahadır Han’dan sonra İlhanlı tahtına çıkan Arpa Han’ın emri ile 1336 yılında katledilmiştir. Onun vefatından sonra oğulları Celaleddin Mesud Şah, Gıyaseddin Keyhüsrev, Şemsedin Muhammed ve Ebu İshak arasında taht mücadeleleri yaşanmıştır. Şerefüddin Mahmud’dan sonra İncûluların idaresini sırasıyla Gıyaseddin Keyhüsrev, Celaledin Mesud ve Ebu İshak İncû üstlenmiştir.

İncûlular, yaklaşık yirmi iki yıllık bağımsızlık süreçlerinde İlhanlılar, Çobanoğulları, Celayirlier ve Muzafferiler ile çeşitli mücadele ve münasebetlerde bulunmuşlardır. En çok mücadele ettikleri siyasi teşekkül sınır komşuları olan ve aynı coğrafya üzerinde hâkimiyet mücadelesi yaptıkları Muzafferîler olmuştur. İncûluların son hükümdarı Ebu İshak döneminde Muzafferiler ile olan mücadeleler hat safhaya ulaşmış ve bu mücadele sonunda İncûlular, 1357 yılında Muzafferîler tarafından yıkılmıştır. İncûluların kısa siyasi hayatı Fars eyaletinin siyasi, ekonomik ve sosyo- kültürel tarihinde iz bırakmıştır.