EMİNE IŞINSU’NUN ANKARA’SI YAHUT ANKARA’NIN DAR ZAMANLARI / EMINE ISINSU’S ANKARA OR TOUGH TIMES OF ANKARA

Öz

Öz

Türk edebiyatında şiir, hikâye, tiyatro, deneme türlerinde de eserleri olmasına rağmen romancılığı ile tanınan Emine Işınsu (1938-2021), sanatını ideolojisi için kullanan isimlerden biridir. Bu bağlamda kaleme aldığı romanlarında sıklıkla düşünce dünyasının izleri görülür. Onun romanlarında mekânlar da fikirlerin sahneleri olarak işlenir. Sanatçının Tutsak (1975), Canbaz (1982), Cumhuriyet Türküsü (1993), Nisan Yağmuru (1997) ve Hacı Bayram (2005) adlı eserlerinde kurguya hizmet eden ana mekânlardan biri de Ankara’dır. Şehir, Işınsu’nun eserlerine mekânları, yaşam alanları, doğası, tarihî, demografik yapısı, ekonomisi, sosyal hayatı ile girer. Ancak bu nesnel görüntülerinin dışında sembolik karşılıklar bağlamında Işınsu’nun Ankara’sı tam olarak dar zamanlara işaret eder. Toplumun içinde bulunduğu varlık mücadelesi, daralan zamanı Türk milleti lehine genişletmeye çalışır gibidir. Örneğin Augustus Tapınağı’nın yanına yaptırılan Hacı Bayram Veli Camii ve Türbesi, Asya’dan Anadolu’ya göç eden Türklerin varlıklarını kanıtlamak için imza atmaları anlamına gelir. Cumhuriyet Türküsü’nde dikkati çeken Ankara-İstanbul mukayesesi merkez-taşra çatışması bağlamında medeniyet tartışmasına işaret eder. Gazi Eğitim Enstitüsünde yaşanan sağ-sol çatışmalarının ele alındığı Canbaz’da Ankara, Millî Mücadele’den sonra başka bir var oluşun hikâyesini anlatır. Tüm olumlu olumsuz yansımaların nihayetinde daralan Ankara zamanları, “muzaffer Türk Milleti’ni” özgürce yaşamaya davet eden bir umut gibi durmaktadır. Çalışmada Emine Işınsu’nun anılan romanları üzerinden çizdiği Ankara panoraması sunulmaya çalışılacaktır. Şehrin farklı tarihlerde romana yansıyan nesnel görüntülerinin yanı sıra yazarın dünyasındaki sembolik karşılıkları da aktarılacaktır. Bu noktada Işınsu’nun Ankara’sının bir milletin hem fiili hem de fikri açıdan var olma davası üzerinden nasıl şekillendiği ele alınacaktır.