Savaş, Göç ve İskân: 1575 Yılında Amasya ve Yöresinde Şarklı Oymaklar / War, Migration and Settlement: Eastern Oymaks in Amasya and its Vicinity

Öz

Göç, insanın yaradılışından beri sürekliliğini koruyan eski bir kavramdır. Zaman ve mekân arasında hareket halinde olan insan, çeşitli nedenlerle ferdî ya da toplu şekilde, bir yerden bir yere geçici veya durmaksızın göç etmiştir. Savaşlar, siyasi karışıklıklar, işsizlik, salgın hastalıklar, kıtlıklar ve iktisadi bunalımlar, insan hareketliliğini şekillendiren başlıca olgulardır. Bu çalışmanın ana temasını şekillendiren Kuzey Orta Anadolu yöresi de tarihten günümüze pek çok göçe maruz kalmıştır. 15. yüzyılın son çeyreğinde başlayan Kızılbaş isyanlarının odak noktası haline gelen bölgede, 16. yüzyılın ortalarından itibaren “Osmanlı barışı” adı verilen huzurlu bir dönem yaşanmıştır. İran sınır bölgelerinde Osmanlı-Safevi çatışmasından dolayı perakende ve perişan vaziyete düşen konar-göçerler Osmanlı barışının yaşandığı yerlere göç etmişlerdir. Tahrir defterlerini temel alan bu çalışmada Osmanlı-Safevi mücadelesi sırasında Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgesinden Orta Anadolu’nun kuzeyine göç eden konar-göçer zümreler işlenmiştir.