Akdeniz’deki Türk Hâkimiyetinin Görsel Temsili: Tuvallerde Preveze Deniz Zaferi / Visual Representation of Ottoman Domination in the Mediterranean: Preveza Naval Victory in Oil Paintings

Öz

Galibiyet veya mağlubiyetlerle sonuçlanan Osmanlı savaşlarının resim sanatı tarihinde harp konulu tasvirler içerisinde temsil edilmesi, nesiller boyu sürdürülen geleneğin bir parçasını oluşturmaktadır. İnsanlar geçmişte yaşanan olayları her ne kadar yazılı kaynaklardan edinmiş olsalar da dünyada iz bırakan gelişmeleri, bilhassa da savaşları zaman zaman bu tür betimlemeler aracılığıyla zihinlerinde canlandırmışlardır. Bu durum, kahramanlık fikriyle beslendiğinde yerini hamasî bir imgeye bırakmıştır. Bunun en belirgin yansımalarını Preveze Deniz Zaferi (1538) konulu tablolarda görmek mümkündür. Türklerin Akdeniz’de üstünlük kurmalarını sağlayan en büyük donanma savaşlarından biri olarak tarihe geçen bu mücadelenin görsel belge niteliğine dönüşmesi, bu eserler sayesinde gerçekleşmiştir. Çünkü Osmanlıların yenilmezliğini zihinlere kazıyan bu imaj, bir bakıma güçlü Türk imgesinin doğuşunu tetiklemiştir. Aynı zamanda Osmanlı tarihsel anlatısına görsel açıdan büyük katkı sağlamıştır. Üstelik ilk ürünlerini de 19. yüzyılın ortalarından itibaren vermeye başlamış, 20. yüzyıla dek etkisini kaybetmeden ressamların tuvallerine konu olmaya devam etmiştir. Fakat Preveze Deniz Muharebesi’nin bu alana yapmış olduğu en büyük katkı, bir Türk ressamın fırçasından çıkan en erken tarihli Osmanlı savaş tablosunu resim sanatına kazandırmış olmasıdır. Bu makalede ise söz konusu tablolar üzerinden Osmanlı Devleti’nin Akdeniz’deki hâkimiyeti görsel olarak belgelendirilmeye çalışılmıştır.