Eleftherios Venizelos’un Hatıratında Paris Barış Konferansı Ve İzmir’in Yunanlara Bırakılma Kararı / Paris Peace Conference in Memory of Eleftherios Venizelos and the Decision to Left İzmir to the Greeks

Öz

1917 yılında Antant Güçleri yanında Büyük Savaş’a katılan Yunanistan, savaşın Antant lehine sonuçlanması ile birlikte Paris Barış Konferansı’nda, galip devletlerin masasında ulusal taleplerini oluşturdu. Dönemin Yunanistan Başbakanı Eleftherios Venizelos Büyük Yunanistan için belirlediği hedeflerini Paris’in tüm siyasi kulislerinde bir propaganda aracı olarak kullanmaya çalıştı. Bilhassa Müttefikleri yanına çekebilmek amacıyla derlediği memorandum kitapçığında etnolojik ve tarihi mirasla hak iddia ettiği Batı Anadolu topraklarının Yunanistan’a bırakılmasını talep ediyordu. Bu isteklerini abartılı istatistiki bilgilerle destekleyerek Batı Anadolu’da Rum nüfusun Türk nüfusundan daha fazla olduğunu iddia ediyordu. Özellikle Venizelos bölgedeki Rumların kendi kaderini belirlemesini ve Wilson ilkelerinde yer alan self determinasyon hakkıyla da İzmir’in Yunanistan’a bağlanmasını önermişti. Ancak Yunan milli çıkarları Büyük Savaş’ın bir diğer galibi olan İtalya’nın ulusal menfaatleri ile çakışmaktaydı. Öte yandan gerek Avrupa’da Yunanperver teşkilatlanma gerekse İngiliz dış politikasında Doğu Akdeniz’in önemi bölgenin koşulsuz şartsız Yunanistan’a bırakılmasını zaruri kılıyordu. İtalya’nın konferans boyunca dışlandığı Paris Barış Görüşmelerinde İzmir’in Yunanistan’a bırakılmasına karar veren Yüksek Konsey 12 Mayıs 1919 tarihinde İzmir işgali ile ilgili yeni bir akit oluşturdu.

            Bu makalede Yunanistan Dışişleri Bakanlığı, Yunanistan Devlet Arşivleri ve Benaki Müzesi Tarih Arşivinde yer alan gizli ve şifreli telgraflar incelenerek Paris Barış Konferansı sırasında Batı Anadolu topraklarının Yunanistan’a bırakılma kararı irdelenmiştir. Makalede elde edilen temel bulgular İngiliz dış politikası gölgesinde şekillenen Yunan dış politikasının İzmir’i bir oldubitti karar sonucunda işgal ettiği yönündedir. Yunanistan’ı İtalya’ya karşı destekleyen Büyük Güçlerin amacı Megali İdea hedefinin gerçekleştirilmesinden ziyade Doğu Sorunu ve Doğu Akdeniz politikasının kendi menfaatlerine göre şekillendirme isteğidir.