Türk Edebiyatında Nur-ı Muhammedî Konulu Eserler ve Çağatayca Nur-name – 2 / Works on Nur-ı Muhammedi in Turkish Literature and Nur-name 2 in Chagatai

Öz

Nur-ı Muhammedî ya da Hakikat-i Muhammediye olarak bilinen kavram tasavvufta ilk yaratılan varlığa işaret etmektedir. Felsefi ekollerin etkisiyle ortaya çıkan bu anlayışa göre tüm kainat bu nurdan yaratılmıştır. Bu nur, peygamberden peygambere intikal etmiş, asıl olarak Hz. Muhammed (s.a.v.)’de vücut bulmuş, velâyet yoluyla aktarılagelmiştir ve sayesinde de tüm evren varlığını sürdürmektedir. Tasavvufi eserlerde sıklıkla bu kavram ele alınmaktadır ancak 17. yüzyıldan itibaren adı Nur-name olan ve sadece Nur-ı Muhammedî’nin anlatıldığı mensur eserler görülmektedir. Bugüne kadar Osmanlı sahasında Cafer Iyanî Bey ve Mustafa Takî Efendi tarafından yazılan Nur-nameler tespit edilmiştir. Ancak Çağatay sahasında son dönem Çağatay Türkçesiyle yazılmış çok sayıda mensur Nur-name karşımıza çıkmaktadır. Bilhassa Çağatay sahasında meslek risalelerinin yer aldığı mecmualar içerisinde tespit edilen Nur-nameler ahilik kültürünün önemli bir parçası olarak yerini bulmuş görünmektedir. Bu çalışmada hem Osmanlı Türkçesi ve Çağatay Türkçesiyle yazılmış Nur-nameler tanıtılacak hem de tarafımızdan tespit edilen Çağatayca yazılmış mensur iki Nur-name’den ikincisi üzerinde durulacaktır