Ferheng-i Şuʿûrî'de Yer Alan Çağatay Türkçesine Ait Söz Varlığı -Fiiller- / Vocabulary of Chagatai Turkish in Ferheng-i Şuʿûrî -Verbs-

Muhsin UYGUN, Fatih Numan KÜÇÜKBALLI

Öz


Özet

           

Ferheng-i Şuʿūrî; 17. yüzyılda, Osmanlı sahasında, Şuʿûrî Hasan Efendi tarafından Farsça-Türkçe sözlük geleneği doğrultusunda oluşturulmuş bir eserdir. Farsça madde başı olarak yer alan sözcükler açıklanmış, anlam verildikten sonra sözcüğün Arapça, Osmanlı Türkçesi ve Çağatay Türkçesindeki karşılıkları gösterilmiştir. Sözlük bu özelliğiyle büyük önem arz etmektedir. Bu çalışmada eserde yer alan fiiller üzerinde durulmuştur. İlk olarak Çağatay Türkçesine ait olduğu ifade edilen fiiller taranıp listelenmiş, ardından bu fiillerin Çağatay Türkçesi sözlüklerinde var olup olmadığı, var ise hangi anlamlara sahip olduğu, ses ve anlam değişimine uğrayıp uğramadığı gibi hususlar ortaya konulmaya çalışılmıştır. Çalışmanın Çağatay Türkçesi araştırmalarına ve söz varlığı çalışmalarına katkı sağlayacağı düşünülmektedir.


Anahtar Kelimeler


Ferheng-i Şuʿūrî, Çağatay Türkçesi, sözlükçülük, fiiller.

Tam Metin:

PDF

Referanslar


KAÇALİN, Mustafa S. (2011), Niyāzi-Nevāyi'nin Sözleri ve Çağatayca Tanıklar, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.

MAİNDOAB, Nasrin Z. (2010), Muhammed bin Abdu’s-sabur-ı Hoyì, Hulasa-i Abbasì, Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi.

ÖZTÜRK, Seyfullah (2020), Fazlullah Han Lügati (İnceleme-Metin-Dizin), Samsun: On Dokuz Mayıs Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Dili ve Edebiyatı Bilim Dalı Doktora Tezi.

RAHİMİ, Farhad (2019), Fethali Kaçar'ın Çağatay Türkçesi Sözlüğü, Ankara: Akçağ Yayınları.

RAHİMİ, Farhad (2021), Feraği'nin Çağatay Türkçesi Sözlüğü, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.

TURAN, Fikret (2019), Çağatayca Manzum Sözlük, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.


Refback'ler

  • Şu halde refbacks yoktur.


Creative Commons Lisansı
Bu eser Creative Commons Atıf-GayriTicari-Türetilemez 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.