Mızıkçı Kelimesinin Kökeni Üzerine

Öz

Ses olayları neticesinde ortaya çıkan fonetik kapanma, Türkçe kelimelerde anlam
ve köken bakımından kapanmayı da doğurur. Bu kapanmayı ortadan kaldırmak için ses
bilgisi, anlam bilimi ve köken bilgisinin yardımına ihtiyaç vardır.
Bu yazıda mızıkçı kelimesinin şifresi çözülmeye çalışılacaktır. Bunun için suv
''su'' kelimesi ve türevleri çevresinde meydana gelen dallanmalara öncelikle bakılması
gerekmektedir. Çünkü mızıkçı kelimesinin gövdesi olan mızık da bu ailedendir.
Önce sıvık ''yumuşak kıvamlı, suyu fazla'' kelimesi s > c değişmesi neticesinde cıvık
''fazla suyla karıştığı için biçimini koruyamayacak kadar sulanmış; soğuk ve can
sıkıcı şakalar yapan (kimse)'' olmuş, bu kelime ise göçüşme yoluyla vıcık ''sulanarak
kıvamı gevşemiş, yumuşamış'' şeklini almış ve vıcık'ta meydana gelen bazı ses değişmeleri
sonucunda da mızık ''cıvık; iyi pişmemiş ekmeğin hamur kalmış yeri; sözünde durmayan,
cayan'' örneği ortaya çıkmıştır.
suvık'ın mızık olmasına yol açan ses gelişmesinin basamakları şöyle sıralanabilir:
suvık > sıvık > cıvık > vıcık > vızık > mızık. Bu kelimeler arasındaki anlam ilişkisi,
suyun akışkanlık ve yumuşatıcılık özellikleriyle ilgilidir. Ancak bazılarının anlamında
soyutlama olmuştur. Mesela mızık ''sözünde durmayan, cayan'' örneğinin ilk anlamı ''cıvık''
tır ve söz konusu kelime bu anlamıyla ağızlarda yer almıştır.