Birinci Dünya Savaşı Öncesinde Türk Ordusunun Top Mühimmatı Alımında Pazar Mücadelesi: Alman Friedrich Krupp Firması ve Rakipleri

Öz

Sultan II. Abdülhamid döneminde Alman silah firmaları, büyük ölçüde Osmanlı
ordusunun top, tüfek ve diğer cephane ihtiyaçlarını tedarik etmişlerdir. Aynı dönemde
İngiliz ve Fransız silah tüccarları da, Türk ordusunun kara birlikleri ve donanmasına
ait birimlerine silah satmayı sürdürmüşlerdir. Ancak Alman Krupp firması, 1880’lerden
sonra, Türk pazarında özellikle top alanındaki siparişlerde ilk sıraya yükselince, İngiliz
ve Fransız silah firmaları ile Almanlar arasında rekabet başladı. Yüzyılın sonlarına
gelindiğinde Krupp, Türkiye’de top ve malzemeleri alanında monopol oluşturmuştu.
Diğer Alman firmaları da tüfek, cephane vb. askerî malzeme satışını sürdürüyorlardı.
XX. yüzyılın ilk yıllarından itibaren Krupp ile Fransız sermayesinin desteklediği
Schneider/Le Creusot ve İngiliz Vickers/Armstrong silah firmaları arasındaki rekabetin
dozu arttı. Daha sonra başka bir Alman silah firması, Düsseldorf’taki Rheinische
Metallwaren- und Maschinenfabrik de bu yarışa katıldı.