Firdevsî-i Rûmî ve Tarihçiliği

Öz

Firdevsî-i Rûmî, XV. ve XVI. yüzyılda yaşayan klasik bir Osmanlı tarihçisidir. Yazar Türk
tarihine, Türk tarihçiliğine ve Türk kültürüne önemli katkılar sağlamıştır. Türk tarihinin üç
ayrı dönemine ait eserler yazmıştır.
Dâsitân-ı Ceng-i Aheng-i Efrâsiyâb-ı Türk adlı eser İslam Öncesi Türk Tarihi’ne ait bir destandır.
Bu destanın varlığı sözlü olarak uzun süredir biliniyorsa da yazılı olarak kayda geçirilmemişti.
Firdevsî-i Rûmî bu eseri derledi ve yazılı kayda geçirdi. Bu şekilde kıymetli bir eser
kültür hazinemize eklenmiş oldu. Bu menâkıb-nâme eski Türklerin tarihine, sosyal yapısına,
edebiyatına ve askeri faaliyetlerine dair önemli bilgiler içermektedir.
Firdevsî-i Rûmî, Türk kültür tarihinin en değerli eserlerinden birisi kabul edilen Hacı Bektaş
Menâkıb-nâmesinin yazarıdır. Yazar, halk arasındaki tarihsel rivayetleri derlemiş ve Velâyetnâme-
i Hacı Bektâş-ı Veli adıyla bilinen eser ortaya çıkmıştır. Menâkıb-nâme bir edebiyat ve
folklor kitabı olduğu kadar aynı zamanda tarih kitabıdır. Yazar bu eserine Ahmed Yesevî geleneğine
ait rivayetleri ve kendi çağına ait bilgileri de eklemiştir. Bu destansı eserde Selçuklu
Tarihi, Anadolu’nun Türkler tarafından fethi, Anadolu’daki Türkmen Dervişler ve onların
faaliyetleri hakkında kayda değer bilgiler verilmiştir. Bir Osmanlı tarihçisi olan yazarımız,
Osmanlı Tarihi’ne de bazı önemli bilimsel katkılar sağlamıştır.