Ebu’l-Leys Semerkandî Tefsirinin Türkçe Tercümesi Üzerine

Öz

Ebu’l-Leys es-Semerkandî tefsirinin 15. yüzyılda Anadolu’da Ahmed-i Dâî, İbn Arabşah ve
Ebu’l-Fazl Musa el-İznikî tarafından ayrı ayrı Türkçeye tercüme edildiği kabul edilmektedir.
Musa el-İznikî’nin aynı zamanda Hâzin-i Bağdadî’nin Lübâbü’t-te’vîl fî Ma‘âni’t-tenzîl’ini
Türkçeye Enfesü’l-cevâhir adıyla tercüme ettiği de iddia edilir. Bu araştırmada varılan sonuç
şudur: Musa el-İznikî, Ebu’l-Leys es-Semerkandî ve Hâzin-i Bağdadî tefsirlerini ayrı ayrı
Türkçeye çevirmiştir. Enfesü’l-cevâhir, İznikî’nin Ebu’l-Leys es-Semerkandî tefsiri tercümesine
verdiği isimdir. İbn Arabşah ise, İznikî’nin tercümesini kısaltmıştır. Ahmed-i Dâî’ye izafe
edilen “Tercüme-i Tefsir-i Ebu’l-Leys es-Semerkandî” ise İznikî’nin Enfesü’l-cevâhir’inin
nüshalarıdır.