Afganistan Türkmencesinde Standart Türkmence Dışı Şekiller

Öz

Türkmenistan’dan sonra Türkmence ile en fazla yazılı eser Afganistan’da verilmektedir. Ancak
Afganistan’da verilen bu eserlerde standart Türkmenistan Türkmencesinde görülmeyen bir
çok şekil bilgisi özelliği kullanılmaktadır. Bu şekillerin çoğu Oğuz grubu Türk yazı dillerinde
görülmeyen şekiller olup, Çağatay-Özbek yazı dili koluna ait özelliklerdir. Standart dışı diye
nitelendirdiğimiz bu şekiller, her eserde aynı sıklıkta geçmemektedir. Bu kullanım sıklığı, medrese
eğitimi almış ve klasik edebî mahfillerde yetişmiş yazar ve şairlerde artarken, sözlü gelenekten
yetişmiş olanlarda azalmaktadır. Bu çalışmada, Afganistan’da yayımlanmış Türkmence
eserlerde geçen ve standart Türkmenistan Türkmencesine uymayan Çağatay-Özbek yazı dili
koluna uygun şekiller ile Afganistan Türkmenlerinin ağız özelliklerinin metinlere yansıtılmış
şekilleri tespit edilerek incelenmiştir.