İznikli Eşrefoğlu Rûmî’nin Türk Edebiyatı Üzerindeki Etkisi: Gaybî, Handî ve Hilmi Yavuz Örnekleri

Öz

Yûnus’un, en önemli takipçilerinden birisi olan Eşrefoğlu Rûmî, İznik’te söylediği sevgi, barış ve dostluk yüklü sözleriyle gönül ve ruh dünyamızı, yüzyıllardan beri aydınlatmaya devam ediyor. Eşrefoğlu, ilmî, edebî, ahlaki ve fikrî birikimle söylediği şiirleriyle, geçmişten
günümüze Türk şiiri üzerinde etkili oldu.
XV. yüzyıldan günümüze gelinceye kadar yazılan pek çok şâirin divanında yer alan şiirlerde, Eşrefoğlu etkisi görülür. Çok sayıda şâirin, onun şiirlerine nazire (benzer şiir) yazdıklarını biliyoruz. Ayrıca, antolojik özellik taşıyan çeşitli şiirlerin bulunduğu şiir mecmualarında da Eşrefoğlu Rûmî’ye ait veya onun şiirlerine benzer başka şâirler tarafından yazılmış
şiirlere rastlamak mümkündür.
Kütahyalı gönül adamı, XVII. yüzyıl şâiri Gaybî Sun’ullah Sultan, Eşrefoğlu Rûmî’den sonra, Yûnus Emre’nin en önemli takipçilerinden birisidir. Gaybî ile Eşrefoğlu Rûmî arasında aynı okulun öğrencisi olmaları bakımından çeşitli şiirsel benzerliklerin bulunduğu görülür.
XIX. yüzyılda Anadolu dışında yetişmiş bir şâir olan Eski Zağralı Handî’nin Divançesinde bulunan bir şiir (Tahmis), Eşrefoğlu’nun yaklaşık üç yüz sene sonra Balkanlardaki şiir dünya-sını da etkilediğini göstermesi açısından önemlidir. Ayrıca, Eşrefoğlu’nun, geleneğe ve çeşitli tasavvufi motiflere şiirinde yer veren çağdaş Türk şiirinin önemli temsilcilerinden Hilmi Ya-vuz’a etkisi de onun çağdaş Türk şiirine etkilerini göstermesi bakımından anlamlıdır.