Gelişim Açmazı: 1888-1908 Osmanlı Türkiye’sinde Ziraat Bankası ve Ziraat Reformu

Öz

Varoluşunun son yüzyılında, Avrupa egemenliğindeki dünya düzenine adapte olmaya ve mevcudiyetini sürdürmeye çalışan Osmanlı Devleti, hayatın her alanında hissedilen uzun vadeli bir dizi reform programı başlattı. Gerçekleştirilen tarım reformlarının kalbinde ise
Ziraat Bankası yatmaktadır. Çünkü bankanın tecrübeleri incelendiğinde, II. Abdülhamit
dönemi tarım reformlarının doğasını ve Osmanlı’nın son döneminde gerçekleştirdiği
ekonomik gelişim sırasında karşılaştığı sorunların nedenini araştırma imkânı doğmaktadır. Banka, Osmanlı yönetiminin Türk ekonomisinin gelişiminde doğrudan rol üstlendiği bir
araç haline geldi. Osmanlı ekonomik reformu, uzun vadeli gelişim ihtiyacı ile öncelikli mali yükümlülükleri yerine getirme aciliyeti arasında sıkışıp kaldı. Bankanın tarihi, Osmanlı’nın içinde bulunduğu bu finansal açmazı net bir şekilde sergilemektedir.