İngilizlerin Raporlarında Atatürk’ün İlk İstanbul Ziyareti (1927)

Öz

güne kadarki yurtiçi gezilerinden farklı olarak büyük bir ilgi ve merakla takip edildi. Bu ziyaret,
siyasetin olduğu gibi İstanbul ve Ankara basınının da en önemli gündemini oluşturdu.
Yaklaşık üç ay kadar sürecek olan ziyaretin her aşaması büyük bir özen ve dikkatle takip edildi.
Gazi’nin yaklaşık sekiz yıllık bir aradan sonra İstanbul’a gelmesi, bu tarihlerde Ankara’da
olmak yerine İstanbul’da kalmayı tercih eden İngiltere’nin Ankara Büyükelçisi George R.
Clerk’ın da çok yakından ilgilendiği bir gelişmeydi. Clerk, ziyaretin yapılacağına dair resmi
açıklamalardan hemen sonra gündemine bu son derece önemli gördüğü gelişmeyi alarak Foreign
Office rapor etmeye başlamıştır. Gazi’nin diğer yurt gezileri de İngiliz Büyükelçilik görevlileri
tarafından yakından takip edilmiştir. Ancak Cumhuriyet döneminin bu ilk İstanbul ziyareti,
Clerk’a göre diğer gezilerden çok daha farklı anlamlar taşıdığından son derece kritik ve
önemli bir ziyaretti. Zira Gazi, Clerk’ın ifadesi ile Saltanat ve Hilafeti yıkan genç Cumhuriyetin
kurucusu olarak İstanbul’a gelmiştir.
George R. Clerk, bu ilk İstanbul ziyaretinin tüm ayrıntılarını Foreign Office rapor etmiştir.
Raporlar aynı zamanda Clerk’ın 1927 yılı Türkiyesine bakışını da ortaya koyacak olan
değerlendirmeler içermektedir.