BÂKÎ’NİN BİR GAZELİNDE SES-ANLAM İLİŞKİSİ

Öz

Bâkî, birçok yönden klâsik şiirin en büyük şairlerinden biri sayılmıştır. Şiir dilinin imkânlarından sonuna kadar faydalanmaya çalışan şair kafiye, redif, vezin, ses tekrarları, ritim ve ahenk gibi ögelerle şiirlerinin müzikâl bir nitelik kazanmasını sağlamıştır. Bu çalışmada şiirlerinde ses uyumuna ve ahenkli söyleyişe büyük bir önem veren şairin

Gitdi Kayser kasrınuñ tâk u revâkı kalmadı

Nice Kisrâ geçdi tâk u tumturâkı kalmadı

matla῾lı gazeli şerh edilmiş, gazeldeki ritim ve ahenge dair ögelerin manaya katkısı gösterilmiştir. Bâkî, şiirlerinde sözü güzel, etkili ve ahenkli söylemeye önem vermiştir. Bunun için türlü ahenk ve ritim uygulamalarından faydalanmaya çalışmıştır. Bu sırada anlamı da göz ardı etmeyip anlamı ses ve çeşitli düzeydeki tekrarlar yoluyla, ritmik yapılarla desteklemiştir.

Anahtar Kelimeler: Bâkî, ahenk, ritim, ses, tekrar.