UNESCO DÜNYA KÜLTÜREL MİRAS LİSTESİNDE YER ALAN GELENEKSEL TÜRK EBRU SANATI’NDA YENİ YORUMLAR

Öz

Dünyadaki iletişim ağının hızlanması, sanayi ve teknoloji alanındaki gelişmeler ve ticaretin küreselleşmesi kültürlerin giderek tek tipleşme tehlikesini beraberinde getirmektedir. Dünyanın en önemli zenginliklerden biri olan kültürel çeşitlilik bu gelişmelerden etkilenerek yok olmakla karşı karşıya kalmaktadır. Bu bağlamda, toplumlar kendi geleneksel değerlerini koruyabilmek için bir taraftan kendi içlerinde, bir taraftan da UNESCO gibi uluslararası kurumlarla birlikte çalışarak kültürel değerlerini kayıt ve koruma altına almaktadırlar. UNESCO tarafından 2014 yılı Kasım ayında alınan kararla Ebru Sanatı dünya kültürel miras listesinde yerini almıştır. Bu gelişme ile Ebru sanatı Türk kültürünün dünya kültür mirasına kazandırdığı bir zenginlik olarak tescil ve ilan edilmiştir. Kısaca bir tür kâğıt süsleme sanatı olarak tanımlanan Ebru, suyun kitre veya benzeri maddelerle yoğunluğunun arttırılıp üzerine fırça yardımıyla boya serpildikten sonra, oluşan kompozisyonun kâğıt üzerine aktarılması yöntemiyle yapılan sanata verilen addır. Diğer geleneksel sanatlarda olduğu gibi teknolojik gelişmeler Ebru sanatını da etkilemektedir. Klasik uygulamaların yanında yeni arayışlar için değişik uygulamalar yapılmaktadır. Böylece geleneksel sanatlar ait olduğu dönemin şartlarına göre yeni biçimler almaktadır. Bu bağlamda, Ebru sanatı da yeni uygulamalarla değişime uğrayarak işlevsellik alanını genişletmektedir. Kâğıt dışında keçe, kumaş, ahşap, deri, metal, cam ve seramik gibi birçok değişik yüzeye ve farklı objelere uygulanmaktadır. Bu gelişmeler Ebru sanatının bilinirliğini arttıran, sürdürülebilirliğini sağlayan ve kültürümüzdeki yerini daha da sağlamlaştıran çalışmalar olarak değerlendirilmiştir.