OSMANLI DEVLETİ’NDE TÜTÜN KAÇAKÇILARIYLA MÜCADELE: “NİĞDE ÖRNEĞİ” / FIGHT AGAINST TOBACCO SMUGGLING IN THE OTTOMAN STATE: NİĞDE CASE

Öz

Avrupa’ya, Christoph Colomb’un Amerika’yı keşfi ve bunu takip eden yıllarda Amerika’dan gelen tütün, kısa sürede Osmanlı Devleti’ne de girmiş ve başlangıçta bazı engellemelerle karşılaşsa da kısa bir zaman içerisinde yaygınlık kazanmıştır. Tarımına Yenice ve İskeçe taraflarında başlandığı kabul edilen tütün daha sonra İmparatorluğun diğer bölgelerinde de yetiştirilmeye başlanmış ilerleyen dönemlerde önemli bir tarım ürünü ve devlet içinde önemli gelir kaynaklarından birisi haline gelmiştir

1883 yılında tekel işletmesi olarak Reji şirketinin kurulması Osmanlı Devleti’nde tütün tarımının seyri açısından bir dönüm noktası olmuştur. Reji İdaresi 1883 yılından 1925 yılına kadar 42 yıl tütün işletmecisi olarak çalışmıştır. Bu süre içinde idare ile Osmanlı Hükümeti, tütün çiftçisi, tütün tüccarı, mahalli idareler ve Türk halkı arasında çeşitli ilişkiler olmuştur. Reji idaresinin uygulamaları ve yaptırımlarına karşı halktan bazı kesimlerin tütün kaçakçılığına başvurması da söz konusu olmuştur.

Bu çalışmada yukarıda bahsettiğimiz üzere Reji idaresinin uygulamalarına karşı Türk Halkının hafızasında önemli bir yer tutan tütün kaçakçılığı, bu çerçevede kaçakçıların Trabzon’dan Adana’ya uzanan güzergâhları ve Niğde’de tütün kaçakçılarına karşı gösterilen mücadeleye değinilecektir.