DOĞU ANADOLU KAYA RESİMLERİ IŞIĞINDA DOYUMLU KAYA PANOLARI / DOYUMLU ROCK PANELS IN THE LIGHT OF ROCK PAINTINGS IN EASTERN ANATOLIA

Öz

Paleolitik Çağ’dan itibaren insanlar duygu ve düşüncelerini anlatmanın yollarını aramışlardır. Bu yollardan birisi de mağara duvarlarına, sığınaklara ve kayalık alanlara yapılan ve adeta o devrin iletişim aracı olan kaya resimleridir. Kaya resimlerinde insanlar, doğa ile mücadelelerine, tabiatla olan ilişkilerine ve inanç şekilleri olan bir takım ritüellere yer vermişlerdir. Dünyanın hemen hemen birçok bölgesinde rastlanan kaya resimleri, ait oldukları bölgeye ve kültüre göre farklı özellikler göstermektedirler. Orta Asya’da M.Ö. IV. Binyıl başlarında ortaya çıkan ve atlı göçebe kültürün erken evrelerini oluşturan Türk kültürü ise kaya resimleri bakımından zengin bir kültürü temsil eder. Moğolistan’dan başlayıp-Anadolu’ya kadar uzanan geniş coğrafyada rastlanan kaya resimleri, erken dönem konar-göçer Türk boylarının yaşam tarzlarını, inançlarını, otlaklarının sınırlarını ve pastoral hayatlarını ifade eder. Daha çok kazıma-dövme-çizgi ve boyama tekniğinde yapılan bu resimlerde çoğunlukla at, atlı süvari, yırtıcı hayvanlar, dağ keçisi, geyik vb. hayvanlar tasvir edilmiştir. Anadolu’nun kaya panoları bakımından zengin bir bölgesini oluşturan Kuzeydoğu Anadolu-Doyumlu Kaya resimleri, çeşitlilik bakımından büyük bir zenginliğe sahiptir. Toy sahneleri, atlı süvari, insan ve hayvan tasviri vb. birçok kompozisyonu bünyesinde barındıran Doyumlu Kaya Panoları, bölgedeki diğer kaya panoları ile birlikte, Anadolu’nun erken dönem Türk kültür tarihi hakkında önemli veriler sunarlar.