KAZAN TATARCASIYLA YAZILMIŞ BİR DUA KİTABI / A PRAYER BOOK WRITTEN IN KAZAN TATAR

Öz

Bu çalışma, Kazan Tatarcasının ilk numunelerinden olduğunu düşündüğümüz bir elyazma dua kitabı hakkındadır. Bu dua kitabı, Moskova’daki Prospekt Mir Camiindeki Kur’ân-ı Kerîm ve dua kitapları arasında bulunmaktadır. Eserin adı, müellifi, müstensihi, yazıldığı yer ve yazıldığı tarih hususunda herhangi bir bilgi mevcut değildir. Eser 150 sayfadan yani 75 varaktan ibarettir. Yazmada, Arapça sure ve duaların yanında Türkçe dualara ve fıkha ait (namaz, oruç, fıtır sadakası, imamlık vb.) birtakım bilgilere yer verilmiştir. Bunlar yanında Hazreti Peygamberin bazı hadislerinden de bahsedilmektedir. Türk dili tarihi açısından eseri önemli kılan kısım, Türkçe yazılmış kısımlardır. Eser harekeli olarak yazılmış. Eserin harekeli olması yazıldığı Türkçe hakkında daha kesin yorumlarda bulunmamızı sağlamaktadır. Eserin imlasından ve barındırdığı birtakım gramatikal özelliklerinden dolayı Tatar Türkçesinin ilk yadigârları arasında göstermek yanlış olmayacaktır. Müşterek Orta Asya Türkçesi dediğimiz Çağataycanın izlerinin de görüldüğü eser, başlangıç dönemi Kazan Tatarcasının ilk numunelerinden biri olmalıdır.