BOZKIR AĞZINDA GÖRÜLEN BAZI ŞEKİL BİLGİSİ (MORFOLOJİ) ÖZELLİKLERİNE DAİR / ABOUT SOME MORPHOLOGICAL FEATURES OF BOZKIR DIALECT

Ufuk Deniz AŞÇI

Öz


Bozkır, Konya’nın şehir merkezine 116 km uzaklıkta, Akdeniz bölgesinde yer alan bir ilçedir. Konumu gereği Akdeniz ikliminden karasal iklime geçiş bölgesinde bulunur. Bu durum ilçenin kültürel yapısını etkilemiştir. Dolayısıyla doğrudan doğruya yörenin ağız özelliklerine de yansımıştır. Bozkır’ın ağız özellikleri Karaman’ın Ermenek, Sarıveliler; Mersin’in Mut, Silifke ve Anamur; Antalya’nın Gazipaşa, Alanya, Gündoğmuş ve Akseki ilçeleri ağızlarıyla büyük benzerlik gösterir. Aynı zamanda Konya ağızlarının genel özelliklerini de yansıtır.

Yörük ve Türkmenlerin yaşadığı bilinen Bozkır ilçesi, dışarıdan göç almayıp kendine has kültürel yapısını günümüze kadar koruyabilmiştir. Ancak son yıllardaki teknolojik gelişmelere bağlı olarak kültürel yapıda büyük değişiklik yaşanmaktadır. Bu durum ağız özelliklerini olumsuz yönde etkilemektedir. Diğer Anadolu ağızları gibi Bozkır ağzı da standart dilin etkisinde kalmakta ve yerel özelliklerini kaybetmektedir.

Henüz Bozkır ağzıyla ilgili akademik bir çalışma yapılmamış olması, ağız araştırmaları ve Türkçenin gelişimi açısından büyük bir eksikliktir. Bu husustaki eksikliği bir nebze de olsa giderme adına, çalışmamızda, söz konusu yöre ağzının standart Türkiye Türkçesine göre farklılık gösteren bazı şekil bilgisi özellikleri incelenmiştir. Özellikle de diğer Anadolu ağızlarında çok rastlanılmayan şekil bilgisi yapıları üzerinde durulmuştur.


Anahtar Kelimeler


Standart Türkiye Türkçesi, Konya Bozkır Ağzı, Ağız Araştırması, Şekil Bilgisi, Yörük, Türkmen

Tam Metin:

PDF

Referanslar


AKAR, Ali (2001), Muğla ve Yöresi Ağızlarında Şimdiki Zaman Biçimleri, Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Bahar:1-10.

ARGUNŞAH, Mustafa (1999), Ünlü Gerundiumunun “-mAğA” Yerine Kullanılışı, 3. Uluslararası Türk Dil Kurultayı 1996, Ankara, TDK Yayınları: 117-125.

ATA, Aysu (1997), Kısasü’l-Enbiyâ I-II. Cilt, Ankara: TDK Yayınları.

AY, Özgür (2009), Türkiye Türkçesi Ağızlarında Fiil Çekimi, Ankara: TDK Yayınları.

BAZIN, Louis (1959), Le Turkmène PhTF, V.1 (Çev. Efrasiyap GEMALMAZ), Wiesbaden: 308-317.

DEMİR, Nurettin (2000), Anadolu Ağızlarında Birinci Çoğul Kişi İstek Eklerinin İkilik Bildiren Bir Değişkesi, Türkçenin Ağızları Çalıştayı Bildirileri, İstanbul, Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi: 65-71.

DENY, Jean (1941). Türk Dili Grameri (Osmanlı Lehçesi), (Çev: Ali Ulvi Elöve), İstanbul: Maarif Matbaası.

ERCİLASUN, Ahmet Bican (1983), Kars İli Ağızları, Ankara: Gazi Üniversitesi Yayınları.

ERDAL, Marcel (1991), Old Turkic Word Formation: A Functional Approach to the Lexicon Vol II, Wiesbaden: Harrassowitz.

GABAİN, A. von (2000) Eski Türkçenin Grameri (Çev. Mehmet AKALIN), Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.

GÜLSEVİN, Gürer (2002), Uşak İli Ağızları, Ankara: TDK Yayınları.

GÜLSEVİN, Gürer (2007), Eski Anadolu Türkçesinde Ekler, Ankara: TDK Yayınları.

HACIEMİNOĞLU, Necmettin (1974), Türk Dilinde Edatlar, İstanbul: Millî Eğitim Basımevi.

HÜNERLİ, Bülent (2012), Türkiye Türkçesi Ağızlarında ‘Keri (Geri)’ Sözcüğünün Eskicil Bir Kullanımı, Turkish Studies, Volume 7/2 Spring: 597-604.

KARAHAN, Leyla (2011a), Anadolu Ağızlarının Sınıflandırılması, Ankara: TDK Yayınları.

KARAHAN, Leyla (2011b), Türk Dili Üzerine İncelemeler, Ankara: Akçağ Yayınları.

KARAHAN, Leyla (2012a), Türkçede Bazı Ek ve Edatlarda “-n” Morfemi ile Ortaya Çıkan Varyantlaşma, Türk Moğol Araştırmaları Prof. Dr. Tuncer Gülensoy Armağanı, Ankara, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları: 219-236.

KARAHAN, Leyla (2012b), Ağız Verilerinin Etimoloji Çalışmalarına Katkısı: ‘söylesāne’ Örneği, Dil Araştırmaları 10: 9-15.

Kâşgarlı Mahmud (2014), Dîvânü Lugâti’t-Türk-Giriş-Metin-Çeviri-Notlar-Dizin (Haz. Ahmet Bican Ercilasun, Ziyat Akkoyunlu), Ankara: TDK Yayınları.

KORKMAZ, Zeynep (1965), Eski Anadolu Türkçesindeki ~van / ~ven, -vuz / -vüz Kişi ve Bildirme Eklerinin Anadolu Ağızlarındaki Kalıntıları, TDAY-Belleten 1964: 43-65.

KORKMAZ, Zeynep (1994), Nevşehir ve Yöresi Ağızları, Ankara: TDK Yayınları.

KORKMAZ, Zeynep (2005), uçun~üçün~için Edatlarının Yapısı Üzerine, Türk Dili Üzerine Araştırmalar C I, TDK Yayınları: 94-97.

KORKMAZ, Zeynep (2007), Türkiye Türkçesi Grameri, Şekil Bilgisi, Ankara: TDK Yayınları.

KÜÇÜKBALLI, Fatih Numan (2015), Gazipaşa (Antalya) Ağzında Kullanılan Morfolojik Yapılar Üzerine Notlar, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümünden 40. Yıla Armağan, Konya, Selçuk Üniversitesi Yayınları: 249-266.

SEREBRENNİKOV, B.A., N.Z. GADJİEVA (2011) Türk Yazı Dillerinin Karşılaştırmalı Tarihî Grameri (Çevirenler: Tevfik HACIYEV, Mustafa ÖNER), Ankara: TDK Yayınları.

TOR, Gülseren (2010), Mersin Ağızlarında {-A} Ulaç Eki, Türk Dilleri Araştırmaları, C. 20: 225-249.


Refback'ler

  • Şu halde refbacks yoktur.


Creative Commons Lisansı
Bu eser Creative Commons Atıf-GayriTicari-Türetilemez 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.