GELENEĞİN GÖLGESİNDE İRADE VE KADER Halit Ziya Uşaklıgil’in “Ferhunde Kalfa” ile Sadık Hidayet’in “Abci Hanım” Hikâyeleri Arasında Bir Karşılaştırma WILL AND FATE IN THE SHADOW OF TRADITION A Comparison of “Ferhunde Kalfa” by Halit Ziya Uşaklıgil and “Abj

Orhan OĞUZ

Öz


Bu çalışmada, Halit Ziya Uşaklıgil’in (1886-1945) “Ferhunde Kalfa” ve Sadık Hidayet’in “Abci Hanım” (1903-1951) adlı hikâyelerini karşılaştırmayı denedik. Türk ve Fars edebiyatlarının modernleşmesinde önemli katkıları olan iki yazarın çevresi, sosyal sınıfı, eğitimi ve edebiyat anlayışı arasında benzerlik vardır. Bu çalışmanın konusu olan hikâyeler, iradesini gerçekleştiremeyen ve geleneksel bir toplumun belirlediği acı kaderi yaşayan iki genç kıza dairdir. Hikâyelerdeki en dikkat çekici ortak nokta, kadının ataerkil düzenin hem mağduru hem temsilcisi olmasıdır. Her iki hikâye, geleneksel değerlere yönelik eleştirel bir bakış üzerinde temellenmiştir. 


Anahtar Kelimeler


Halit Ziya Uşaklıgil, Sadık Hidayet, gelenek, cinsiyet

Tam Metin:

PDF

Referanslar


AHMEDÎ, Hamid (1998). Hatırat-ı Bozorg Alevi, İsveç: Dunya-yi Kitab.

[حمید احمدی(1998). خاطرات بزرگ علی، سوئد: دنیای کتاب.]

ÇAĞIN, Şerife (2016). “Halit Ziya Uşaklıgil’in Eserlerinde Esaret” Yeni Türk Edebiyatı, sayı: 14, Ekim 2016, s. 25-42.

BEAUVOIR, Simone de (1986). Kadın I: Genç Kızlık Çağı, çev.: Bertan Onaran, İstanbul: Payel Yayınevi.

DEMİRALP, Oğuz (2001). Kör Okur, Sadık Hidâyet Üzerine Kör Baykuş Merkezli Okuma Denemesi, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.

DEVECİ, Mutlu (2014). Halit Ziya Uşaklıgil’in Öykülerinde Yapı ve İzlek, Ankara: Akçağ Yayınları.

ERDEBİLİ, Musa El-Rıza Tayifi (1993). Sâdık Hidâyet der Âyine-i Âsâreş, Tahran: İman.

[موسی الرضا طایفی اردبیلی (1993). صدق هدایت در آیینه آثارش، تهران: ایمان.]

GÜRER, Ahmet Şamil ve BAY, Abdullah (2013). Osmanlı Toplumunda Beslemelik Kurumu, Ankara: Birleşik Yayıncılık.

HİDÂYET, Sâdık (1963). “Abci Hanom”, Zinde be-Gûr, s. 73- 83, Tahran: Müessese-yi Çap u İntişarat-i Emir Kebir.

[صادق هدایت (1963). "آبجی جانم"، زنده بگور،83-73، تهران: مؤسسه چاپ و انتشارات امیر کبیر.]

HİDÂYET, Sâdık (1995). “Abacı Hanım”, Diri Gömülen, çev.: Mehmet Kanar, s. 42-47, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.

HUYUGÜZEL, Ömer Faruk (2010). Halit Ziya Uşaklıgil, Ankara: Akçağ Yayınları.

HÜSREVŞAHİ, Haşim (2011). “Sadık Hidayet Öykülerinde Kadın”, Yazarın Gölgesi, Rıza Berahani vd., s. 96-136, İstanbul: Kavis Kitap.

KAPLAN, Mehmet (2011). “Ferhunde Kalfa”, Hikâye Tahlilleri, s. 36-45, İstanbul:

Dergâh Yayınları

KATOUZIAN, Homa (1991). The Life and Legend of an Iranian Writer, London: I. B. Taurus.

NALCIOĞLU, Ahmet Uğur (2003). “Halit Ziya Uşaklıgil’in Ferhunde Kalfa ve Ilse Tielsch’in Bir Öykünün Sonu Adlı Öykülerine Karşılaştırmalı Bir Yaklaşım”, Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, S: 22, s. 121-127, Erzurum. http://e-dergi.atauni.edu.tr/ataunitaed/article/view/1020001424/1020001420 (11.10.2016).

ÖZBAY, Ferhunde (1999). Türkiye’de Evlatlık Kurumu: Köle mi, Evlat mı?, İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi.

ÖZPALABIYIKLAR, Selahattin (2001). “Sâdık Hidâyet: ‘Garip’ İranlı”, Hidâyetname, haz. ve çev.: Mehmet Kanar, s. 7-21, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.

PARLATIR, İsmail (1992). Tanzimat Edebiyatında Kölelik. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.

SEYED-GOHRAB, Ali-Asghar (2015). “Modern Persian Prose and Fiction Between 1900 and 1940”, A History of Persian Literature XI, s. 133-160, ed.: Ehsan Yarshater, London: I. B. Taurus.

SOOFIZADEH, Abdolvahid (2014). “Osmanlı ve İran Meşrutiyeti Karşılaştırması”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, C: 7, S: 35, s.: 286-296, http://www.sosyalarastirmalar.com/cilt7/sayi35_pdf/2tarih_uluslararasiiliskiler_siyaset/soofizadeh_abdolvahid.pdf (11.10.2016)

ŞERİFYAN, Mehdi ve RAHMANİ, Kiyumers (2010). “Nakd-i Mektebi-i Dastanha-yi Sadık Hidayet” Mecelle-yi Bustan-i Edeb, Y: 2, S: 3, kış 1389, s. 143-189. http://jba.shirazu.ac.ir/article_312_5a3927207b206277fcc08dbb53cd026e.pdf (11.10.2016)

[مهدي شريفيان-كيومرثرحماني (2010). "نقد مكتبي داستانهاي صادق هدايت"، مجله ي بوستان ادب، دوره دوم، شماره سوم، پاييز 1389، پياپي،1/59]

TALAJOOY, Saeed (2015). “A History of Iranian Drama”, A History of Persian Literature XI, s. 353-410, ed.: Ehsan Yarshater, London: I. B. Taurus.

UŞAKLIGİL, Halit Ziya (1894). “Sanskrit Tarih-i Edebiyatı”. Mekteb, 30 Kânun-ı Evvel 1309, sene: 3, numara:1, s.: 18-20.

UŞAKLIGİL, Halit Ziya (1941). “Ferhunde Kalfa”, Bir Yazın Tarihi, s. 207-219, İstanbul: Hilmi Kitabevi.

UŞAKLIGİL, Halit Ziya (1981). Saray ve Ötesi, İstanbul: İnkılâp ve Aka Kitabevleri.

UŞAKLIGİL, Halit Ziya (2008). Kırk Yıl, yayına haz.: Nur Özmel Akın, İstanbul: Özgür Yayınları.

UŞAKLIGİL, Halit Ziya (2012). Hikâye, yayına haz.: Fazıl Gökçek, İstanbul: Özgür Yayınları.

VEHMİ, Ruya (2010). Şeş Dastan, Sadık Hidayet. “Hodkeşi-i Abci Hanom”, s. 81-86, Tahran: İntişarat-ı Firuzan.

[رویا وهمی (2010)."خودکش آبجی جانم"، شش داستان،89-81، تهران: انتشارات فیروزان.]


Refback'ler

  • Şu halde refbacks yoktur.


Creative Commons Lisansı
Bu eser Creative Commons Atıf-GayriTicari-Türetilemez 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.