TÜRKİYE’NİN ORTA DOĞU’DA DIŞ TİCARETİNİ GELİŞTİRMEYE YÖNELİK ÇABALARI; TEL AVİV, ŞAM, KAHİRE SERGİ VE PANAYIRLARINA KATILIMI (1932-1936) TURKEY’S EFFORTS FOR DEVELOPING FOREIGN TRADE IN THE MIDDLE EAST: ITS PARTICIPATION IN TEL AVIV, DAMASCUS, AND EGYPT F

Feyza KURNAZ ŞAHİN

Öz


          1929 sonlarında etkisini gösteren ve tüm dünyada hissedilen Dünya Ekonomik Buhranı Türkiye’yi de etkilemiştir. Türkiye ekonomik buhrandan şuurlu bir şekilde çıkmak için yeni iktisadi politikalar üretmiştir. Ülkenin içinde bulunduğu koşullar ve buhranın etkisiyle Türkiye’de iktisadi devletçilik dönemi başlamıştır. Bu kapsamda dış ticareti geliştirmek için gümrük tarife sistemi yeniden düzenlemiş, ihracatı artırmak için kliring (takas) sistemine dahil olunmuş, İktisat Vekâletinin teşkilat yapısı değiştirilerek dış ticareti şekillendiren yeni bir örgütlenmeye gidilmiştir.

1929 Dünya Ekonomik Buhranı’nın ardından uluslararası alanda gıda maddelerinin fiyatlarında ciddi düşüşler yaşanmıştır. Türkiye ihracatının büyük bir bölümünü ise gıda maddeleri oluşturmaktadır. Bu nedenle Türkiye ihracat ve ithalat dengesisini sağlayabilmek için daha fazla gıda maddesi satmak durumunda kalmıştır. Türkiye, ürettiği malların dış piyasalarda sürümünü artırmak, pazar bulmak, ihracatı geliştirmek için iktisadi propaganda faaliyetlerine girişmiş, hem Avrupa hem de Orta Doğu pazarlarına açılmayı planlamıştır. İhraç mallarını dünya piyasalarına tanıtmak için dünya fuarlarına katılan Türkiye, sergi alanlarında oluşturduğu Türk pavyonuyla bütün dünya ülkelerine gelişmiş ziraat ve sanayi ürünlerini teşhir etme imkânı bulmuştur. Türkiye’nin Orta Doğu’daki fuarlara katılımı Türkiye ile Orta Doğu ülkeleri arasında ekonomik ilişkilerin yeni boyutlarını oluşturmuştur.

Bu çalışmanın amacı, Türkiye’nin 1929 Dünya Ekonomik Buhranı sonucunda durgunlaşan dış ticaretini canlandırmak amacıyla uluslararası alanda Orta Doğu’da düzenlenen sergi ve panayır gibi organizasyonlara katılımını ve faaliyetlerini değerlendirmektir. Çalışmanın temel kaynaklarını Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi belgeleri ve dönemin süreli yayınları oluşturmuştur.


Anahtar Kelimeler


1929 Dünya Ekonomik Buhranı, Dış Ticaret, Tel Aviv, Şam, Kahire, Sergi.

Tam Metin:

PDF

Referanslar


I) Arşiv Kaynakları

Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi (BCA), 490.01.0.0/1457.46.1 (01.03.1936).

BCA, 30.0.18.01.01/13.24.12, s. 2 (27.04.1925).

BCA, 30.10.01.02/70.91.14 (25.11.1936).

BCA, 30.18.01.02 /69.85.8 (3.10.1936).

BCA, 30.18.01.02 /70.91.14, s. 1-4 (30.12.1935, 28.03.1936).

BCA, 30.18.01.02 /70.91.14, s. 1-4 (30.12.1935, 28.03.1936).

BCA, 30.18.01.02/26.16.2 (13.03.1932).

BCA, 30.18.01.02/56-58-8 (19.07.1935).

BCA, 30.18.01.02/63.24.6 (31.03.1936).

BCA, 30.18.01.02/63.24.9 (01.04.1936).

BCA, 30.18.01.02/70.91.14, s. 1-4 (30.12.1935, 28.03.1936).

BCA, 30.18.01.02/70.91.14, (19.02.1936.

BCA, 30.18.01.02/88.81.18 (08.08.1939, 01.08.1939).

BCA, 30.18.01.02/97.116.19 (11.02.1942).

BCA, 30.18.1.2./7.61.13 (18-19.12.1929).

Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi (BOA), HR.İM, 96/23, s. 1-1 (30.01.1924).

BOA, HR.İM, 95/50, 01-03 (21 Ocak 1924).

II) Diğer Kaynaklar

Abidin Daver (1931.05.04), Mısır’da Çalışalım, Cumhuriyet, Yedinci sene, S. 2509, s. 1.

“Bari Panayırı ve İsmet Paşa’yı Tebrik” (1931.08.20), Cumhuriyet, Sekizinci sene, S. 2648, s. 3.

“Beynelmilel Königsberg Fuarinda Türk Pavyonu” (1936.09.12), Cumhuriyet, Onbirinci yıl, S. 4430, s. 5.

“Beynelmilel Şam Sergisinde Türk Mamulâtı” (1936.03.03), Cumhuriyet, Onbirinci yıl, S. 4240, 6.

Bozkurt, C. (2012), Filistin Sorunu ve İlk Arap-Yahudi Çatışmalarının Türk Basınındaki Yankıları (1929-1939). The Journal of Academic Social Science Studies, C. 5 (8), s. 265-295.

“Breslav Panayırındaki Türk Pavyonu Beğenildi” (1938.05.17), Cumhuriyet, Onbeşinci yıl, S. 5031, s. 3.

“Dış Ticaret Durumu” (1936.03.01), Türkofis Ekonomik Enformasyon Bülteni, C. 1 (4), s. 6-7.

“Ekonomide Kemalist Rejim” (1937.02.16), Türkofis Ekonomik Enformasyon Bülteni, C. 2 (27), s. 1-2.

“İktisat Vekilimizin Güzel Bir Hareketi” (1936.06.26), Cumhuriyet, Onbirinci yıl, S. 4352, s. 1, 6.

“Liej Sergisi” (1930.02.13), Cumhuriyet, Altıncı sene, S. 2073, s. 4.

“Milano Sergisine de Iştirak Ediyoruz” (1932.03.24), Cumhuriyet, Sekizinci sene, S. 2831, s. 2.

Necati (1931.05.11), “Brüksel Panayırında Bayrağımız”, Cumhuriyet, Yedinci sene, S. 2516, s. 6.

“New York Sergisine Aid Son Hazırlıklar” (1939.01.30), Cumhuriyet, Onbeşinci yıl, S. 5287, s. 2.

“Poznan Sergisinde Türk Pavyonu” (1930.08.24), Cumhuriyet, Yedinci sene, S. 2262, s. 2.

Rapaport, R., Schwartz, H. & Sivan, A. (2005), “When Camels Fly: The 1934 Levant Fair, Tel Aviv”, The Reception of Architecture of the Modern Movement Image, Usage, Heritage. Edited: J.-Y. Andrieux, F. Chevallier, Saint-Etiennes: Pablications de I’Universite de Saint-Etiennes, s. 391-396.

Selim Nuh (1936.03.15), “Mısır Mektupları: Kahirede Büyük Bir Ziraat ve Sanayi Sarayı Açıldı”, Cumhuriyet, Onbirinci yıl, S. 4249, s. 5.

“Seyahata Çıkacak Ofis Heyeti” (1936.03.28), Cumhuriyet, Onbirinci yıl, S. 4262, s. 3.

Shiffman, J. (1935), “Palestine: The Levant Fair”, The Town Planning Review, C. 16 (3) Jun, s. 191-194.

Süleyman Namık (1931.05.25), “Peşte Sergisinde”, Cumhuriyet, Sekizinci sene, S. 2530, s. 4.

“Şam Panayırına Iştirak Ediyoruz” (1936.02.21), Cumhuriyet, Onbirinci yıl, S. 4229, s. 2.

“Şam Sergisinde Türk Pavyonu” (1936.08.18), Cumhuriyet, Onbirinci yıl, S. 4405, s. 5.

“Şam Sergisindeki Türk Komiseri Çıkarıldı” (1936.06.27), Cumhuriyet, Onbirinci yıl, S. 4353, s. 1.

“Şam Sergisine Yeniden Eşya Gönderildi” (1936.06.30), Cumhuriyet, Onbirinci yıl, S. 4356, s. 2.

“Şark Panayırına da Iştirak Edeceğiz” (1936.04.05), Cumhuriyet, Onbirinci yıl, S. 4270, s. 2.

“Tel Aviv Daimi Türk Panayiri” (1935.02.23), Cumhuriyet, Onbirinci sene, S. 3871, s. 2.

“Tel Aviv Panayırı” (1932.03.01), Cumhuriyet, Sekizinci sene, S. 2808, s. 4.

“Tel Aviv Panayırı” (1935.02.22), Cumhuriyet. Onbirinci sene, S. 3870, s. 2.

“Tel Aviv Panayirindaki Türk Eşyasi” (1936.06.13), Cumhuriyet, Onbirinci yıl, S. 4339, s. 8.

“Tel Aviv Sergisi” (1932.03.11), Cumhuriyet, Sekizinci sene, S. 2818, s. 2.

“Tel Aviv Sergisi Açıldı” (1936.05.01), Cumhuriyet, Onbirinci yıl, S. 4296, s. 3.

“Tel Avivdeki Paviyonumuz Beğenildi” (1936.05.22), Cumhuriyet, Onbirinci yıl, S. 4317, s. 4.

“Telâviv Panayırında Paviyonumuz” (1936.02.29), Cumhuriyet, Onbirinci yıl, S. 4237, s. 2.

“Türkofis Müdürü Geliyor” (1936.04.01), Cumhuriyet, Onbirinci yıl, S. 4266, s. 3.

“Türkofis Reisinin Kahiredeki Tetkikatı” (1936.04.25), Cumhuriyet, Onbirinci yıl, S. 4290, s. 3.

Zeki Doğanoğlu. (1932a.04.09), “Laipzig’den Milano’ya”, Cumhuriyet, Sekizinci sene, S. 2847, s. 1-2.

Zeki Doğanoğlu. (1932b.04.22), “Milano’da Türkiye”, Cumhuriyet, Sekizinci sene, S. 2857, s. 1, 3.


Refback'ler

  • Şu halde refbacks yoktur.


Creative Commons Lisansı
Bu eser Creative Commons Atıf-GayriTicari-Türetilemez 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.