ESKİ TÜRKLERDE MUMYALAMA TEKNİKLERİ VE KULLANILAN TIBBİ MALZEMELER / THE MUMMIFICATION TECHNIQUES IN THE OLD TURKS AND THE MEDICAL MATERIALS USED

Gülay KARADAĞ ÇINAR

Öz


Sibirya-Altay bölgesi ile İskit sahasında tespit edilen Eski Türklere ait kurganlar defnedilen kişinin cenazesinin yanı sıra çok çeşitli ve kıymetli eşyalara havidirler. Bu yapısı dolayısıyla en eski Türklerin sosyal ve kültürel hayatının tanınmasına olanak sağlamaktadırlar. Mumyalanmış cesetlere sahip kurganlar ise Eski Türklerin anatomisinin şifrelerini sunmaktadırlar.

Türklerin mezar inşasında ve mumyalama sanatındaki becerileri ve kullandıkları teknik dolayısıyla cesetler gerçeğe en yakın formuyla günümüze ulaşmışlardır. Metfuna ait kıyafetler ve mezarda rastlanılan kumaşlar da dokusunu ve renklerdeki canlılığını yitirmemişlerdir. Bu sayede Türk mumyaları en meşhur Mısır mumyalarıyla rekabet etmektedirler.

Bunu sağlayan en önemli faktör Türklerin kurgan inşaatında iyi kurutulmuş toprağı tercih etmiş olmalarıdır. Ayrıca cenazenin tuzlanarak defnedilmesi de her türlü çürüme ve bozulmalara engel teşkil etmiştir. Bu yöntem üzere binlerce yıl zarfında mezarlara en ufak bir nem bile işlememiştir.

Mumyalama sırasında kullanılan malzemeler özellikle de bitkiler mumyalama tekniğinin başarılı olmasında bir diğer etkendir. Bu bağlamda kurganlar özelindeki arkeolojik çalışmalar ışığında Türklerde, cenazenin defin sürecine kadarki muhafaza aşaması ve mumyalama işlemleri irdelenecektir. Ayrıca kullanılan ilaçların, bitkilerin ve uygulanan cerrahi işlemlerin cesedi muhafaza etmekteki etkisi ve tüm bunların tıp tarihindeki yeri ve önemine değinilecektir.

Anahtar Kelimeler


Eski Türkler; Altay-İskit bölgesi; Kurgan; Mumya; Tıbbi malzemeler

Tam Metin:

PDF

Referanslar


ARI, Bülent-TOP Mustafa Burak (2017), “Hatay’da Sağlık Sorunlarını Gidermek için Başvurulan Başlıca Halk Hekimliği Uygulamaları”, Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi, S. 33: 55-67.

AUFDERHEIDE, Arthur C. (2003), The Scientific Study of Mummies, Cambridge: Cambridge University press.

ÇORUHLU, Yaşar (2016), Eski Türklerin Kutsal Mezarları: Kurganlar, İstanbul: Ötüken neşriyat.

DEMİR, Nazan Apaydın (2016), “Mumyaların Sırlarına Biyokimyasal Açıklamalar”, LabMedya, Yıl 7, S. 38, ss.3.

DURMUŞ, İlhami (2004), “İskitler’de Ölü Gömme Geleneği”, Milli Folklor, XVI/61: 21-29.

EFE, Zehra Gençel (2018), Anadolu Türk Kültüründe Mumyalama, Konya: Çizgi Kitabevi.

ERER, Sezer ve Elif Atıcı (2004), “Türk Tıp Tarihinde Mumyalama ve Bazı Orijinal Sonuçlar”, Türk Dünyası Tarih Dergisi, S. 213: 37-43.

HAŞİMİ, Nesrin vd. (2014), “Anason (Pimpinella anisumL.) ve Kimyon (Cuminum cyminumL.) Tohumlarının Uçucu Yağ Kompozisyonu ile Antimikrobiyal ve Antioksidan Özelliklerinin Belirlenmesi”, Tarım Bilimleri Dergisi, S. 20: 19-26.

“Herodotus Persian Wars Book IV”, (ed. Francis R.B. Godolphin 1942) The Greek Historians, Vol I, (Eng. Trans. George Rawlinson), New York.

Herodotus (1928), The Persian Wars Vol.II (Books III and IV), (English Trans. A.D. Godley), London.

KLYAŞTORNIY, S.G. (2017), “Dağlık Altay’daki Kurganlar”, Tartarica, (Proj Yöneticisi Rafail Hakimov), (çev. İlyas Kemaloğlu), İstanbul: 67.

MAIR, Victor H. (12.10.2019), “The Mummies of East Central Asia”, s.25. https://www.penn.museum/documents/publications/expedition/PDFs/52-3/mair.pdf,.

MATSUURA, Koichiro (2008), “Foreword”, Preservation of the Frozen Tombs of the Altai Moutains, Paris: Unesco press.

MOLODIN, V. I. - POLOS’MAK N. V. (2016) “A Multidisciplinary Approach to the Study of Archaeological Complexes with Mummified Objects”, Herald of the Russian Academy of Sciences, Vol. 86, No. 2: 111–117.

MOLODIN, Vyacheslav I. (2008), “The Frozen Scythian Burial Complexes of the Altai Mountains” Preservation of the Frozen Tombs of the Altai Moutains, Paris: Unesco press: 25-30.

MURPHY, Eileen M. (2000), “Mummification and Body Processing: Evidence from the Iron Age in Southern Siberia”, Kurgans, Ritual Sites and Settlements Eurasian Bronze and Iron Age, (Eds. Jeannine Davis-Kimball (et al.), Oxford: Archaeopress press.

ÖNAL, Sema (1994), Bazı Uyarıcı Maddelerle Kızılçam ve Karaçamlarda Reçine Üretimi, Ankara: Ormancılık Araştırma Enstitüsü yay.

PARZINGER, Hermann (2017), “Burial Mounds of Scythian Elites in the Eurasian Steppe: New Discoveries”, Journal of the British Academy, Vol. 5: 331-355.

PARZINGER, Hermann (2008), “The Scythians: Nomadic Horsemen of the Eurasian Steppe” Preservation of the Frozen Tombs of the Altai Moutains, Paris: Unesco press: 19-24.

POLOSMAK, N.V., (2015, December) “A Different Archaeology Pazyryk Culture: A Snapshot Ukok, 2015”, Discovery of Siberia Archaeology, N3 (42): 78-103.

PRINGLE, Heather (2010), “Battle fort he Xinjiang Mummies”, Archaelogy, Vol. 63, No 4: 30-35.

RUDENKO, Sergei I. (1970), Frozen Tombs of Siberia The Pazyryk Burials of Iron-Age Horsemen, (English Trans. M.W. Thompson), California: University of California Press.


Refback'ler

  • Şu halde refbacks yoktur.


Creative Commons Lisansı
Bu eser Creative Commons Atıf-GayriTicari-Türetilemez 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.