ESKİ UYGUR BORÇ SÖZLEŞMELERİNE AİT SEKİZ FRAGMAN / EIGHT FRAGMENTS OF THE OLD UYGHUR LOAN CONTRACTS

Berker KESKİN

Öz


Belirli şartlar altında daha sonra geri verilmek üzere alınan para ya da herhangi değerli bir şeyin karşılığı olan borç, Eski Uygur toplumunda ihtiyaçların karşılanması için sıklıkla başvurulan alışveriş yöntemlerinden biridir. Mevcut sözleşmeler, Uygurların maddi ihtiyaç dışında arpa, buğday, pamuk gibi çeşitli tarımsal ürünler için de borçlandığını göstermektedir. Borcu alan ve borcu veren tarafların birlikte düzenlediği sözleşmeler geri ödeme şartları, kefalet ve tanıklık bilgisini içermektedir. Bu çalışma, Berlin-Brandenburg Bilimler Akademisi, Turfan Koleksiyonu’nda muhafaza edilen sekiz farklı borç sözleşmesine ait fragmanların yayınını konu edinmektedir. Öncelikle borç sözleşmelerinin genel özellikleri ortaya konmuştur. Fragmanların yazı ve harf çevrimi yapılmış, ardından Türkiye Türkçesine aktarılmıştır. Gerekli görülen yerlere notlar eklenen çalışmanın sonunda metinlere ait bir dizin ile tıpkıbasımlar yer almaktadır.


Anahtar Kelimeler


Eski Türk dili; Eski Uygur Türkçesi; hukuk; borç; ticaret

Tam Metin:

PDF

Referanslar


ARAT, R. R. (1964). Eski Türk Hukuk Vesikaları. JSFO (Sitzungsberichte der 6. Arbeitstagung der PIAC in Helsinki 4.-8. 6. 1963). Cilt: LXV. 1964. 11-77.

CAFEROĞLU, A. (1938). Uygur Sözlüğü, Üçüncü Bölüm S-Z. İstanbul: Burhaneddin Matbaası.

CLARK, L. V. (1975). Introduction to the Uyghur Civil Documents of East Turkestan (l3th-14th cc.) (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Indiana University, Deparment of Uralic and Altaic Studies, Bloomington.

CLAUSON, G. (1972). An Etymological Dictionary of Pre-thirteenth Century Turkish. Oxford: Clarendon Press.

ERASLAN, K. (2012). Eski Uygur Türkçesi Grameri. Ankara: TDK Yayınları.

ERCİLASUN, A. B. ve AKKOYUNLU, Z. (2014). Kâşgarlı Mahmud, Dîvânu Lugâti’t-Türk, Giriş-Metin-Çeviri-Notlar-Dizin. Ankara: TDK Yayınları.

ERDAL, M. (2004). A Grammar of Old Turkic. Leiden: Brill.

GABAIN, A. v. (1950). Alttürkische Grammatik. Leipzig: Otto Harrassowitz.

KESKİN, B. (2020). Eski Uygur Türkçesi Hukuk Belgeleri ve Söz Varlığı (Yayınlanmamış Doktora Tezi). İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.

LE COQ, A. (1918). Handschriftliche uigurische Urkunden aus Turfan. Túrán. 449-460.

MALOV, S. E. (1927). Dva Uygurskih Dokumenta. Sbornik, V. V. Bartol’du, Turkestanskie druz’ya, uçeniki i poçitateli. Taşkent. 387-394.

MALOV, S. E. (1932). Uygurskie rukopisnye dokumenty ekspedicii S. F. Ol’denburga. ZAPISKI Instituta Vostokovedeniya, Akademii Nauk I. 129-149.

MALOV, S. E. (1951). Pamyatniki drevnetyurkskoy pis’mennosti. Teksty i issledoveniya. Moskova-Leningrad: Akademii Nauk.

MATSUI, D. (1996). Mongoru jidai Uigurisutan no monjo gyōsei to zeisei, ekidensei. Uigurubun kyōshutsu meirei monjo wo chūshin to shite [Administration in Uighuristan under the Mongols] (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Osaka Üniversitesi, Osaka.

MATSUI, D. (1999). Mongoru jidai Uigurisutan no zeieki seido to monjo gyōsei [Taxation and Administrative Systems in Uiguristan under the Mongols (l3th-14th cc.)] (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Osaka Üniversitesi, Osaka.

MATSUI, D. (2004). Unification of Weight and Measures by the Mongol Empire as Seen in the Uigur and Mongol Documents. Turfan Revisited–The First Century of Research into the Arts and Cultures of the Silk Road (Desmond Durkin-Meisterernst, Simone-Christiane Raschmann, Jens Wilkens vd., Ed.) içinde (197-202). Monographien zur Indischen Archäologie, Kunst und Philologie 17. Berlin: Dietrich Reimer Verlag.

NADALYAYEV, V. M. vd. (1969). Drevnetyurkskiy Slovar’. Leningrad: Nauka.

ÖLMEZ, M. (2017). Eski Uygurca İkilemeler Üzerine. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı-Belleten, Cilt: 65, Sayı: 2. 243-311.

PULLEYBLANK, E. G. (1991). Lexicon of Reconstructed Pronunciation in Early Middle Chinese, Late Middle Chinese, and Early Mandarin. Vancouver: UBC Press.

RADLOFF, W. (1899). Altuigurische Sprachproben aus Turfan. Nachrichten über die von der Kaiserlichen Akademie der Wissenschaften zu St. Petersburg im Jahre 1898 Ausgerüstete Expedition. Heft I (D. Klementz, Haz.) içinde (55-83). St. Petersburg: Akademii Nauk.

RADLOFF, W. (1906). Uigurische Schriftstücke, in Text und Übersetzung. Bericht über archäologische Arbeiten in Idikutschari und Umgebung im Winter 1902-1903 (A. Grünwedel, Haz.) içinde (181-195). Münih: Verlag der K. B. Akademie der Wissenschaften.

RADLOFF, W. (1928). Uigurische Sprachdenkmäler (Sergey Efimoviç Malov, Haz.) Leningrad: Verlag der Akademie der Wissenschaften der USSR.

RAMSTEDT, G. J. (1940). Four Uigurian Documents. Across Asia from West to East in 1906-1908 II (C. G. Mannerheim, Ed.) içinde (1-12). Helsinki: Suomalis-Ugrilainen Seura.

RASCHMANN, S.-C. (1995). Baumwolle im türkischen Zentralasien. Philologische und wirtschaftshistorische Untersuchungen anhand der vorislamischen uigurischen Texte. VdSUA 44. Wiesbaden: Harrassowitz Verlag.

RASCHMANN, S.-C. (2007). Alttürkische Handschriften Teil 13, Dokumente Teil 1. VOHD 13,21. Stuttgart: Franz Steiner Verlag.

RASCHMANN, S.-C. (2009). Alttürkische Handschriften Teil 14, Dokumente Teil 2. VOHD 13,22. Stuttgart: Franz Steiner Verlag.

RÖHRBORN, K. (2015). Uigurisches Wörterbuch, Sprachmaterial der vorislamischen türkischen Texte aus Zentralasien -Neubearbeitung- II. Nomina-Pronomina-Partikeln, Band 1: a – asvık. Stuttgart: Franz Steiner Verlag.

ŞEN, S. (2002). Eski Uygur Türkçesinde İkilemeler (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı, Samsun.

TUGUŞEVA, L. Y. (2013). Uygurskie delovye dokumenty X‒XIV. iz Vostoçnogo Turkestana, Moskova: Nauka.

VÉR, M. (2016). The Postal System of the Mongol Empire in Northeastern Turkestan (Yayınlanmamış Doktora Tezi). University of Szeged, Doctoral School of History, Medieval Studies Program, Szeged.

YAMADA, N. (1965). Uigurubun taishaku keiyakusho no shoshiki [The Forms of the Uighur Documents of Loan Contracts]. Ōsaka daigaku bungakubu kiyō [Memoirs of the Faculty of Letters, Osaka University]. Cilt: XI. 87-216.

YAMADA, N. (1993). Sammlung uigurischer Kontrakte I-III (Juten Oda, Peter Zieme, Hiroshi Umemura, Takao Moriyasu, Haz.). Osaka: Osaka University Press.


Refback'ler

  • Şu halde refbacks yoktur.


Creative Commons Lisansı
Bu eser Creative Commons Atıf-GayriTicari-Türetilemez 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.