KÜLTÜR BAĞININ BİR GÖSTERGESİ: “UÇRAŞKANDA” ŞİİRİ / AN INDICATOR OF CULTURAL CONNECTION: THE "UCHRASHKANDA" POEM

Rıdvan ÖZTÜRK

Öz


Modern Uygur Türk edebiyatı ve Türkiye Türk edebiyatı ortak bir kültürel kaynaktan beslenmiştir. Ancak bu iki edebiyat aynı zamanda kendilerine özgü bir takım yerel özellikler de göstermektedirler.  Bu edebiyatların ürünü olan bazı eserlerde ise, hem ortak kültür öğelerini hem de yerel öğelerini bir arada bulabiliriz. İncelememizin mevzu olan “uçraşkanda” şiiri bunun güzel bir örneğidir.

Günümüz Uygur edebiyatının önemli temsilcilerinden Abdurehim Tileşup Ötkür’ün 1947 yılında kaleme aldığı “uçraşkanda” şiiri, ilk örneğini Divanü Lügati’t–Türk’te gördüğümüz “müşaare (deyişme)” tarzındadır. Şiir; yaklaşık bin yıllık bir geleneğin devam etmekte olduğunun ve iki bölge arasındaki kültürel bağın kopmadığının bir göstergesidir.

Abdurehim Tileşup Ötkür’ün “Uçraşkanda” şiirini, Erzurumlu Emrah’ın “yok yok” adlı şiirinden hareketle yazdığı görülmektedir. Bu makalede iki şiir arasındaki ilişki ve benzerlikler tespit edilerek değerlendirmeler yapılmıştır.

 


Anahtar Kelimeler


Emrah, Ötkür, Çağdaş Uygur Edebiyatı, “uçraşkanda” şiiri.

Tam Metin:

PDF

Referanslar


ÇENGEL-KASAPOĞLU Hülya (2000), Abdurrahim Ötkür’ün Şiirleri, İnceleme-Metin- Aktarma, C. I-II, Milli Eğitim Banklığı Yayınları, Ankara.

EMET Erkin (1997), “Abdürrahim Ötkür’ün Yeni Uygur Edebiyatındaki Yeri”, Doğu Türkistan Çağdaş Uygur Edebiyatında Milli Mücadele, Türk Yurdu Yayınları, Ankara, s. 38-44.

EMET Erkin (1998), Çağdaş Uygur Şiiri Antolojisi, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.

ERASLAN Kemal (1983), Ahmed-i Yesevi, Divan-ı Hikmet’ten Seçmeler, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara

GÜNEY Eflatun Cem, GÜNEY Çetin Eflatun (1960), Erzurumlu Emrah, Hayatı ve Şiirleri, Maarif Kütüphanesi, İstanbul.

KARAAĞAÇ Günay (1997), Lutfi Divanı, Giriş Metin Dizin Tıpkıbasım, TDK Yayınları, Ankara.

KARKINİ Molla Muhammed Nebi Hacı (2008), Dastan-ı Yusuf u Zeliha, Nur Muhammed Andelib, Afganistan 1386.

KAŞKARLI Sultan Mahmut (2004), Uygur Türkleri Kültürü ve Türk Dünyası,Çağrı Yayınları, İstanbul.

KAYA Doğan (2010), ““Diydim Diydi” Şiir Söyleme Geleneği Bağlamında Molla Nefes’in Şiirleri”, http://dogankaya.com/fotograf/Molla_Nefesin_siirlerinde_Diydim_Diydi.pdf, 24.11.2015, s. 1-13.

KURNAZ Cemal (2011), Gazeller Arasında, Kurgan Edebiyat Yayınları, Ankara.

MERMER Ahmet (1997), Karamanlı Ayni ve Divanı, Akçağ Yayınevi, Ankara.

ÖTKÜR Tileşup Abdurehim (1985), Ömür Menzilliri (Şéir, Dastan, Nesirler Toplimi), (Haz: Goci Hudaverdi), Şincang Yaşlar Neşriyati, Ürümçi.

ÖZTÜRK Rıdvan (1992), “Doğu Anadolu’dan Doğu Türkistan’a”, Türk Kültürü, sa. 346, Ankara, s. 105-108.

ÖZTÜRK Rıdvan (2013), “Türkistan’dan Türkiye’ye Kelime Göçü Örneği “cigi cigi””, Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 8/9 Summer 2013, p. 2145-2156, Ankara.

TATÇI Mustafa (1999), Yunus Emre Divanı II, Tenkitli Metin, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.

TEKİN Talat (1989), XI. Yüzyıl Türk Şiiri,Divanu Lugati’t-Türk’teki Manzum Parçalar, TDK Yayınları, Ankara.


Refback'ler

  • Şu halde refbacks yoktur.


Creative Commons Lisansı
Bu eser Creative Commons Atıf-GayriTicari-Türetilemez 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.