TÜRKMENCENİN SESLERİ ve YAZIMI ÜZERİNE

Öz

Türkmen sözcüğünün “Dîvânu Lugâti’t-Türk”'te Oğuz sözcüğü ile aynı anlamda kullanıldığı bilinmektedir. Sözcüğün anlamı ile ilgili olarak Türk-mânend ‘Türk’e benzer’, büyük Türk, öz Türk, iman etmiş Türk gibi farklı görüşler bulunmaktadır.

Türkmen Türkçesi, Oğuz Grubu Türk lehçelerinin Doğu kolunda yer almaktadır. Türkmen Türkçesi, lehçeye özgü ses bilgisi özelliklerinin bulunması, arkaik unsurları barındırması ve Kuzeydoğu Türkçesinden etkilenmiş olması ile Türkoloji çalışmalarında yerini almıştır. Kaşgarlı Mahmud ile başlayan ağız, şive ve lehçe çalışmaları, XX. yüzyılda hız kazanmıştır. Samoyloviç ve A.P. Potseluevkiy ile başlayan Türkmen Türkçesi çalışmaları ise günümüze kadar devam etmiştir. Akademik çalışmalar ve ders kitabı niteliğinde olan bu çalışmaların bir kısmı yerli, bir kısmı yabancı kaynaklıdır.

1939 yılında Gumbedikâvus’ta (Horasan bölgesinde) dünyaya gelen ve İran Türkmenlerinden olan Yusuf Azmun, 23 Mayıs 2017 tarihinde gerçekleşen 8. Uluslararası Türk Dili Kurultayı’nda “Türk Diline Üstün Hizmet Ödülü”ne layık görülmüştür. Yusuf Azmun’un her ne kadar Türkmen Türkçesi ve Mahtumkulu hakkında çeşitli çalışmaları olsa da “Dede Korkut'un Üçüncü Elyazması” kitabını yayımladıktan sonra, yazarın adından daha fazla söz edilmeye başlanmıştır. Kitap tanıtımı olarak Yusuf Azmun’a ait bir çalışmanın seçilmesinde bunun da etkisi vardır.