GENÇLERE KAYNAK KİTAP NİTELİĞİNDE ESKİ HARFLİ BİR MECMUA: / MECMÛʻA-İ NEVRESÎDEGÂN’ AN OTTOMAN TURKISH PERIODICAL AS A SOURCE BOOK FOR YOUTH: ‘MECMÛʻA-İ NEVRESÎDEGÂN

Şerife AKPINAR, Aliye Nur ERCAN GÜVEN

Öz


Mecmû‘a-i Nevresidegân, Osmanlı Devleti’nin son dönemlerinde (1298/1882) İstanbul’da gençler için çıkarılmış olan bir süreli yayındır. Mecmua, kendilerini “Rüfekâ-yı selâse-yi tahririyye” imzasıyla tanıtan H. Tayfur, A. Âsaf ve A. Vasfi adlı üç genç arkadaş tarafından çıkarılmış ve iki kuruştan satışa sunulmuştur. Üç ayrı kütüphanede nüshaları bulunan mecmuanın sadece iki sayısına rastlanır. Her iki sayı da dört bölümden oluşmaktadır. Bu bölümler; mütenevvi‘a, ilm-i hesap, coğrafya ve tarihtir. Sayıları otuz iki sayfadan oluşan mecmuanın her bölümüne sekizer sayfa ayrılmıştır. Mecmuanın tasarımına bakıldığında bir süreli yayından çok kitap bölümleri gibi planlandığı görülmektedir. Sülüs yazı ile kaleme alınan Mecmû‘a-i Nevresidegân, tek sütun olarak tasarlanmıştır. Mecmû‘a-i Nevresidegân’ı gençler/çocuklar için çıkarılan diğer süreli yayınlardan ayıran temel özellikler; yardımcı kaynak niteliğinde birer kitap olarak toplanabilecek dört ayrı ilimden oluşması ve mecmuanın, mekteplerdeki eğitimin bir tamamlayıcısı, destekleyicisi niteliğinde olmasıdır. Bu makale ile gençler/çocuklar için çıkarılan süreli yayınlar arasında adında “mecmua” kelimesini ilk kullanan, Mecmû‘a-i Nevresidegân tanıtılarak ilgilenenlerin dikkatine sunulmak istenmiştir.


Anahtar Kelimeler


eski harfli çocuk/genç mecmuası;mütenevvi‘a;ilm-i hesap; coğrafya; tarih.

Tam Metin:

PDF

Referanslar


Balcı, A. (2014). Çocuklara kıraat dergisi. Bilig, 68 (2014), 25-42.

Bilge, H. (2020). Osmanlı Devleti’nin öğrencilere özel son gazetelerinden: Talebe mecmuası. Asia Minor Studies, 8 (2), 467-478.

Emiroğlu, Ö. (2020). Eski harfli süreli çocuk yayınları (1869-1928). Ankara: Akçağ Yayınları.

Eski harfli Türkçe süreli yayınlar toplu kataloğu (1.cilt) (1987). Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Milli Kütüphane Başkanlığı Yayınları.

Ghojoghi, G. (2019). Osmanlıca yayınlanmış çocuk dergileri: grafik tasarım açısından bir inceleme (Doktora tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/giris.jsp

Kasap, A. (2011). Evvel zaman içinde çocuk dergileri 1869-1928 yılları arasında yayınlanan Osmanlıca çocuk dergileri. İstanbul: Sultanbeyli Belediyesi.

Okay, C. (1998). Osmanlı çocuk hayatında yenileşmeler 1850-1900. İstanbul: Kırkambar Yayınları.

Okay, C. (1999). Eski harfli çocuk dergileri. İstanbul: Kitabevi.

Öztürk, S. (2001). Osmanlıca eğitim, çocuklar ve gençlere dair süreli yayınlar (Bir bibliyografya denemesi). Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 1, 206-223.

Sallabaş, M. E. (2020). Halk biliminin işlevleri bağlamında geleneksel çocuk oyunları: RTÜK çocuk oyunları. Millî Folklor, 126, 99-109.

Şimşek, H. (2001). XIX. yüzyıl çocuk dergiciliği ve eğitsel işlevleri üzerine. Milli Eğitim Dergisi, 151, http://dhgm.meb.gov.tr/yayimlar/dergiler/Milli_Egitim_Dergisi/151/simsek.htm (Erişim Tarihi: 12.06.2021).

Yılmaz, E. (2017). Türkçe çocuk gazetelerinde Osmanlı kimliği (1869-1908). Kebikeç, 43, 73-123.


Refback'ler

  • Şu halde refbacks yoktur.


Creative Commons Lisansı
Bu eser Creative Commons Atıf-GayriTicari-Türetilemez 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.