Sadrazam ve Şair Ramî Mehmed Paşa Hakkında Yazılan Şiirler / Poems Written about Grand Vizier and Poet Rami Mehmed Pasha

Ahmet TOPAL

Öz


Ramî Mehmet Paşa, 17. yüzyılın Osmanlı siyasî ve edebî hayatında yer edinmiş önemli simalardan biridir. 1655-1708 yılları arasında yaşayan Ramî Mehmed Paşa, Karlofça Antlaşmasındaki başarısı ve sadrazamlık dönemlerindeki faaliyetleriyle Osmanlı imparatorluğunun siyasi tarihinde kendisinden bahsettirmiştir. Ramî mahlasıyla yazdığı şiirlerin yer aldığı divançesi ve mensur eserleriyle Osmanlı edebiyatının da bilinen ediplerinden biri olmuştur. İlme ve edebiyata olan ilgisi ve devlet adamı olmanın verdiği güçle Ramî Mehmed Paşa, kendi döneminde yaşayan şair ve yazarlarla yakından ilgilenmiş, kimileriyle sıkı dostluklar kurmuş ve onların çeşitli ihtiyaçlarını karşılayan bir hami görevi üstlenmiştir. Ramî Mehmed Paşa’nın bu nitelikleri dolayısıyla birçok şair, başta kaside olmak üzere ona şiirler sunmuşlar, çeşitli faaliyetlerine tarih düşürmüşlerdir. Bu makale, tespit edilen şiirler aracılığıyla 17. yüzyılın bu meşhur simasının siyasi ve edebî kimliği hakkında yapılacak çalışmalara önayak olma amacını taşımaktadır. Makalede bir giriş bölümünün ardından kısaca Ramî Mehmed Paşa’nın hayatı anlatılmıştır. Tespit edilen şiirler nazım biçimlerine göre tasnif edilmiştir. Şiirlerden hareketle Ramî Mehmed Paşa’nın karakteri, edebî kişiliği, devlet adamı kimliği hakkında değerlendirmeler yapılmaya çalışılmıştır. 


Anahtar Kelimeler


Klasik Türk Şiiri, Rami Mehmed Paşa, Methiye

Tam Metin:

PDF

Referanslar


Akpınar Cengiz, Şerife (2000), Rûznâmeci-zâde Şinâsî, Hayatı, Eserleri, Edebî Kişiliği ve Divanı’nın Tenkitli Metni, SÜ, SBE, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya.

Arslan, Mehmet (2008), Türk Edebiyatında Hamseler ve Subhizâde Feyzi’nin Hamsesi, İstanbul: Kitabevi.

Arslan, Mehmet (2013), Osmanlı Sadrazamları, Hadîkatü’l-Vüzerâ ve Zeylleri, İstanbul: Kitabevi.

Bağrıaçık, M. Ziya (1996), Dürrî ve Divanındaki Tarih Manzumeleri, YÜ, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Van.

Baltalı, Seval (2016), Mehmed Adli Divanı, KÜ, SBE, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kırıkkale.

Bayındır, Şeyda (2008), Şehdî Divanı, GÜ, SBE, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.

Bilkan, Ali Fuat (2020), Nâbî Dîvânı, Ankara: Akçağ Yayınları.

Biltekin, Halit (1993), Vak’anüvis Râşid Efendi ve Divânı’nın Tenkitli Meni, AÜ, SBE, YL Tezi, Ankara.

Bulut, Abdullah (1998), Sofyalı Yusuf Rasih, Hayatı, Edebi Şahsiyeti, Divanı’nın Tenkitli Metni, FÜ, SBE, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Elazığ.

Çakır, Mustafa Sefa (2018), Yahyâ Nazîm Divanı (İnceleme-Tenkitli Metin), SCÜ, SBE, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Sivas.

Çaldak, Süleyman (2014), Nâimâ, Mustafa Naima Efendi, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/naima-mustafa-naima-efendi (ET.15.05.2022)

Çapan, Pervin (2005), Mustafa Safâyî Efendi, Tezkire-i Safâyî (Nuhbetü’l-Âsâr min Fevâ’idi’l-Eş’âr), İnceleme-Metin-İndeks, Ankara: AKM Başkanlığı Yayınları.

Darıcık, Murat (2006), Nazîf Divanı (Transkripsiyonlu Çeviri Ve Metin - İnceleme),CÜ, SBE, Yayınlanmamış YLT. Sivas.

Dönmez, Abuzer (1999), Azim Divanı (İnceleme-Metin), İÜ, SBE, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Malatya.

Erdem, Melike (1994), Bursalı Talib ve Divanı, Tenkidli Metin ve İnceleme, Boğaziçi Üniversitesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.

Ergun, Sadettin Nüzhet (1933), Rami Paşa, Hayatı ve Eserleri, İstanbul: Kanaat Kütüphanesi.

İnce, Adnan (2005) Tezkiretü’ş-şuarâ, Sâlim Efendi, Ankara: AKM Yayınları.

Karacan, Turgut (1991), Bosnalı Alaeddin Sabit, Divan, Cumhuriyet Üniversitesi Yayınları, Sivas.

Kayhan, Hasibe (1991), Rüşdi, Hayatı, Edebi Kişiliği ve Divanı’nın Tenkitli Metni, SÜ, SBE, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya.

Kayhan, Hasibe (1999), Mâhir Abdullâh (Hayatı, Eseri, Edebî Kişiliği ve Divanı’nın Tenkidli Metni, SÜ, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Konya.

Kazan, Şevkiye (2003), Üsküdarlı Sırrî, Hayatı, Eserleri, Edebi Kişiliği, Divan’ı ve Şerhu Medhi’n-Nebî, GÜ, SBE, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara.

Kırbıyık, Mehmet (2017), Kâtib-zâde Sâkıb Divanı, Ankara: e-kitap.

Koçak, Fatma (2006), Fâik Mahmûd ve Divanı, GÜ, SBE, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.

Koçoğlu, Turgut (2016), 18. Asırda Yazılmış Münşiyâne/Üslûb-ı Âlî Nesir ve Mensur Muammâ Örneği Bir Eser: Şefîk-Nâme, HİKMET-Akademik Edebiyat Dergisi [Journal of Academic Literature], Prof. Dr. Abdulkerim Abdulkadiroğlu Özel Sayısı, Yıl 2, Sayı 3, 2016 ss. 101-112.

Kurtoğlu, Orhan (2018), Bosnalı Âsım Divanı, Ankara: e-kitap.

Nesib Yusuf Dede, Divan, http://yazmalar.gov.tr/eser/divan/80085 (ET.11.08.2020)

Nikatî, Divan, İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi Türkçe Yazmaları arasında 894.35-1.

Özcan, Abdulkadir, “Karlofça Antlaşması”, DİA, C.24, İstanbul: 504-507.

Öztürk, Murat ve Öntürk, Tolga (2021), Vanlı Divan Şairleri ve Feyzî Divançesi, Van: Van Büyükşehir Belediyesi, Kültür ve Sanat Yayınları.

Sarıoğlı, Leyla Alptekin (2014), Zihni, Berber-zâde Mehmed Zihni, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/zihni-berberzade-mehmed-zihni (ET.15.05.2022)

Selçuk, Bahir (2013), Şehdi Mustafa Efendi, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/sehdi-mustafa-efendi (ET.15.05.2022).

Selçuk, Bahir-Algül Mesut (2015), Şefîk Mehmed’in Kasideleri, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Fırat University Journal of Social Science Cilt: 25, Sayı: 2, ELAZIĞ-2015, Sayfa: 27-58

Şenses, Oğuz (2008), Hayat Mecmuası (4,5,6.Cilt ve Yeni Tertip)—İnceleme, Tahlilî Fihrist, Seçme Metinler—, FÜ, SBE, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.

Topal, Ahmet (2011), Ahmedî (İshak Hocası) Vahdetnâme-İ Âlem-Engîz (İnceleme-Metin), AÜ, SBE, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Erzurum.

Tuğluk, İbrahim Halil (2014), Pîrî-zâde, Mehmed Sâhib Efendi, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/pirizade-mehmed-sahib-efendi (ET.15.05.2022)

Uzunçarşılı, İsmail Hakkı (2011), Osmanlı Tarihi, Karlofça Anlaşmasından XVIII. Yüzyılın Sonlarına Kadar, IV. Cilt, I. Bölüm, Ankara: Türk Tarih Kurumu.

Yazıcı, Gülgün Erişen (1998), Edirneli Kami ve Divanı, AÜ, SBE, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara.

Yörür, Ali (2019), “Câbîzâde Halîl Fâ’iz Efendi’nin Râmî Mehmed Paşa’ya Sunduğu Bahâriyye’si”, HİKMET-Akademik Edebiyat Dergisi [Journal of Academic Literature], Yıl 5, SAYI 10, BAHAR 2019, ss. 201-210


Refback'ler

  • Şu halde refbacks yoktur.


Creative Commons Lisansı
Bu eser Creative Commons Atıf-GayriTicari-Türetilemez 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.