Küçük Kaynarca Antlaşması’nı İmzalayan Ahmed Resmi Efendi ve Eserleri / Ahmed Resmi Efendi Who Signed Treaty of Küçük Kaynarca, and His Works

Öz

Osmanlı Devleti tarihinde yenileşme hareketlerinin başladığı dönem olarak değerlendirilen XVIII. yüzyıl, aynı zamanda bu muhteşem imparatorluğu çöküşe götüren nedenleri de içinde barındırmaktadır. Bu dönem Rusya tarihi bakımından da önem arz etmektedir. Nitekim Rusya bu yüzyılda Osmanlı Devleti ile yaptığı Küçük Kaynarca (1774) Antlaşması’ndan sonra güçlü bir devlet olarak tarih sahnesine çıkmıştır. 1768-1774 Türk-Rus Savaşı’na son veren bu antlaşmaya Osmanlı Devleti tarafından divan görevlisi, murahhas Ahmed Resmi Efendi imza atmıştır. Daha önce Viyana ve Prusya sefaretlerinde bulunan Ahmed Resmi Efendi Türk-Rus savaşı başladığı zaman cepheye gönderilmiştir. Cephede çeşitli görevler icra etmesinin yanı sıra savaşı ve Osmanlı dünyasını tenkidi ve tahlili bir dille anlattığı Hülasatü’l-İtibar eserini yazmıştır. Osmanlı-Rus ilişkilerinin anlatıldığı bu çalışmada Osmanlı devlet adamı Ahmed Resmi Efendi ve eserleri incelenmiştir. O, Osmanlı diplomasisinde ve yenileşme tarihinde öne çıkan şahsiyetlerden biridir. Ayrıca Osmanlı-Rus savaşının neredeyse tamamında cephede bulunmuştur. Çalışmada özellikle Ahmed Resmi Efendi’nin, cephede şahit olduğu olayları anlatmak için savaş sonrasında kaleme aldığı Hülasatü’l-İtibar eseri, Küçük Kaynarca Antlaşması açısından değerlendirilmiştir.