Türkçe Bilimsel Metinlerde Tanıtlayıcıların İşlevleri / Function of Evidentials in Turkish Scientific Texts

Esra AYDIN, Kamil İŞERİ, İzel IŞIK, Ece ESMİOĞLU

Öz


Dilin özelliklerini tanımlayan üstsöylem; sadece düşüncelerin nasıl ifade edildiğini değil, aynı zamanda alıcılarla kurulan ilişkileri de kapsamaktadır. Yazarlar okuyucuları ile ilişki kurabilmek için söylemi düzenlemeye, okuyucuları da metne dâhil etmeye ve kendi düşüncelerini okuyucuya aktarmaya ihtiyaç duymaktadır. Bu bağlamda yazarın metne ve okuyucuya karşı duruşunu somut olarak gösterebilmek için kullandığı dilsel kaynaklar üstsöylem olarak adlandırılmaktadır. Üstsöylem, bilgi odaklı ve alıcı odaklı etkileşimli belirleyiciler aracılığıyla farklı dilsel işlevler üstlenerek yazarın duruşunu belirlemeye yardımcı olmaktadır. Bu çalışmada amaç, tanıtlayıcıların dilsel gerçekleşmelerinin üstsöylem aracı olarak nasıl işlev gördüğü, alıcıyı ikna etme konusunda nasıl bir rol oynadığını incelemektir. Nitel araştırma yöntemi ile yapılandırılan ve belge tarama modeli kullanılan çalışmanın veri tabanını Dergipark’ta yer alan ve 2022 yılı Ocak-Haziran dönemleri arasında üniversiteler tarafından yayımlanan hakemli dergiler oluşturmaktadır. Orantısal örneklem büyüklüğü hesaplama formülü ile belirlenen örneklem, 78 araştırma makalesinden oluşmaktadır. Çalışmada Hyland (2005)’in üstsöylem modelinde yer alan bilgi odaklı etkileşimli üstsöylem belirleyicisi olan tanıtlayıcıların Türkçedeki işlevleri üstsöylemsel bakış açısıyla ele alınmıştır. Çalışma sonucunda Türkçe Sosyal Bilimler alanlarında kullanılan tanıtlayıcıların işlevleri belirlenmiş, bu işlevlerin alana özgülüğü ve Sosyal Bilimler açısından genellenebilir olma durumları tartışılmıştır. Tarih, Sosyoloji, Psikoloji ve Felsefe alanları arasından en sık tanıtlayıcı kullanımının Tarih, en az sıklığın ise Felsefe alanına ait olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler


Tanıtlayıcılar; üstsöylem belirleyicileri; akademik metinler

Tam Metin:

PDF

Referanslar


Barton, E. L. (1993). Evidentials, Argumentation, and Epistemological Stance. College English, 55( 7), 745-769.

Bazerman, C. (1988). Shaping Written Knowledge. Madison: University of Wisconsin Press.

Berkenkotter, C. & Huckin, T. (1995). Genre Knowledge in Disciplinary Communication. NJ: Lawrence Erlbaum.

Bloch, J., & Chi, L. (1995). A comparison of the use of citations in Chinese and English academic discourse. D. Belcher & G. Braine (Ed.), Academic writing in a second language: essays on research and pedagogy içinde (231-274). Ablex.

Crismore, A. (1989). Talking with readers: metadiscourse as rhetorical act. Peter Lang.

Coffin, C. (2000). History as Discourse: Construals of Time, Cause and Appraisal. (Doktora tezi).

Davis, L. & McKay, S. (1996). Structures and Strategies: An Introduction to Academic Writing. South Melbourne: MacMillan Education Australia Pty Ltd.

Dehkordi, M. E., & Allami, H. (2012). Evidentiality in academic writing. Theory and Practice in Language Studies, 2(9), 1895-1904.

Demircan, A. (2007). Tarih üzerine bazı düşünceler. Milel ve Nihal inanç, kültür ve mitoloji araştırmaları dergisi, 4(3), 69-89.

Duralı, Ş. T. (2017). Felsefe-bilim nedir?. İstanbul: Dergah Yayınları.

Faigley, L. (1986). Competing theories of process: a critique and a proposal. College Composition and Communication, 48, 527-42.

Fairclough, N. (1992). Discourse and Social Change. Cambridge: Polity Press.

Geertz, C. (1983). Local Knowledge: Further Essays in Interpretive Anthropology. New York: Basic Books.

Hyland, K. (1998a). Hedging in Scientific Research Articles. Amsterdam: John Benjamins.

Hyland, K. (1999). Academic attribution: citation and the construction of disciplinary knowledg'. Applied Linguistics, 20(3), 241-67.

Hyland, K. (2000). Disciplinary Discourses: Social Interactions in Academic Writing. London: Longman.

Hyland, K. (2001a). Bringing in the reader: addressee features in academic articles. Written Communication, 18(4), 549-74.

Hyland, K. (2005). Metadiscourse: exploring interaction in writing. Continuum.

Hyland, K. (2010). Metadiscourse: Mapping Interactions in Academic Writing. Nordic Journal of English Studies. 9(2), 125-143.

Hyland, K. & Tse, P. (2004) Metadiscourse in academic writing: a reappraisal. Applied Linguistics, 25(2), 156—77.

Karasar, N. (2008). Bilimsel araştırma yöntemi. Nobel Akademik Yayıncılık.

Khedri, M., Heng, C. S. & Ebrahimi, S. F. (2013). An Exploration of Interactive Metadiscourse Markers in Academic Research Article Abstracts in Two Disciplines. Discourse Studies. 15(3), 319-331.

Kuhn, T. (1970). The Structure of Scientific Revolutions (2nd ed.). Chicago: University of Chicago Press.

Le, L. (2004). Active participation within written argumentation: metadiscourse and editorialist's authority. Journal of Pragmatics, 36, 687.

Mulkay, M. (1991). Don Quixote's double: a self-exemplifying text. S. Woolgar (Ed.), Knowledge and Reflexivity: New Frontiers in the Sociology of Knowledge içinde (81-100). London: Sage.

Oflaz Köleci, E. (2022). Türkçe Bilimsel Metinlerde Tanıtsallık Sunumları ve Üstsöylem İlişkisi. (Doktora tezi).

Sinclair, J. (1981). Planes of discourse. S. Rizvi (Ed.), The Two-fold Voice: Essays in Honour of Ramesh Mohan içinde (70-89). Salzburg: Salzburg University Press.

Swales, J. (1990). Genre Analysis: English in Academic and Research Settings. Cambridge: CUP.

Şenöz-Ayata, C. (2014). Bilimsel metin üretimi. Papatya Yayıncılık.

Thompson, G. & Thetela, P. (1995). The sound of one hand clapping: the management of interaction in written discourse, Text, 15(1), 103-27.

Tompkins, G. E. (2009). Language arts. New Jersey: Pearson.

Uzun, H. (2006). Tarih Bilimi ve Tarihte Nedensellik. Gazi Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 7 (1), 1-13.

Uzun, L. (2006). Bilimsel Söylem ve Özellikleri. Sosyal Bilimlerde Süreli Yayıncılık 1. Ulusal Kurultay Bildirileri. (133-140).

Van Dijk & Teun A. (2009). Society and Discourse: How Social Contexts Influence Text and Talk. Cambridge: Cambridge University Press.

Vande Kopple & William, J. (1997). Refining and Applying Views of Metadiscourse. https://eric.ed.gov/?id=ED411539.

Vande Kopple, W. (1985). Some exploratory discourse on metadiscourse. College Composition and Communication, 36, 82-93.

Williams, J. (1981). Style: ten lessons in clarity and grace. Scott Foresman.

Yang, L. (2014). Evidentiality in English Research Articles of Applied Linguistics: From the Perspective of Metadiscourse. Journal of Language Teaching and Research. 5(3 ), 581-591.

Zwiers, J. (2008). Building Academic Language: Essential Practices for Content Classrooms. San Francisco: Jossey-Bass.


Refback'ler

  • Şu halde refbacks yoktur.


Creative Commons Lisansı
Bu eser Creative Commons Atıf-GayriTicari-Türetilemez 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.