Osmanlının Zor Yıllarında Rumeli Göçmenlerinin Türk Basınındaki Sesi: ‘Muhacir’ Gazetesi (1909-1910)

Öz

Osmanlı Devleti 1699 Karlofça antlaşmasından sonra mütemadiyen toprak kaybetmeye
başlamıştır. Kaybedilen topraklarda kalan binlerce Türk ve Müslüman ise yaşadıkları
sıkıntılar, gördükleri baskı ve zulümler sebebiyle yurtlarını bırakarak Osmanlı sınırları
içerisine doğru göç etmiştir. Muhacirlere devlet eliyle komisyonlar kurulmuş ve uygun
yerler bulunarak yerleştirilmiştir. Bunun yanında muhacirlerin menfaatini sağlamak ve
sıkıntılarını duyurmak amacıyla yerli ve yabancı cemiyetler kurulmuştur. Bu cemiyetlerden
birisi olan Rumeli Muhâcirîn-i İslâmiye Cemiyeti, yayın organı Muhacir gazetesi vasıtasıyla
muhacirlerin durumlarını tetkik ederek, sıkıntı çekenlerin ahvalini anlatmıştır. Osmanlı
Devleti’nin sınırlarının sürekli olarak değiştiği ve küçüldüğü bu dönemin en önemli sosyal
sıkıntılarından olan göçlerin basın eliyle ele alınışı konunun netleşmesine farklı bir
boyut kazandırmaktadır. Çalışmamızda bu karışık ve acılı dönemde muhacirlerin ahvali,
onlar için çıkarılmış bir gazetenin gözüyle, basın perspektifinden incelenecektir.